Tái hiện Lễ hội cúng Thần Lúa (Sayangva) của dân tộc Chơ Ro

(LVH) - Ngày 17/11, trong khuôn khổ các hoạt động Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản văn hóa Việt Nam” năm 2024 tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc Chơ Ro đến từ tỉnh Đồng Nai đã Tái hiện Lễ hội cúng Thần Lúa (Sayangva) của dân tộc mình tới đông đảo du khách tham quan.

Người Chơ Ro có tín ngưỡng vạn vật hữu linh nên tôn thờ rất nhiều Thần linh như: Thần Lúa (Yang Va), Thần Nhà (Yang Nhi), Thần Rừng (Yang Bri), Thần Suối (Yang Dal), Thần Rẫy (Yang Re), Thần Ruộng (Yang Mơ)... Trong các vị thần kể trên, họ coi trọng nhất là Thần Lúa (Sayangva).

Lễ hội cúng Thần Lúa được tổ chức vào dịp thu hoạch xong và chuẩn bị bắt đầu mùa vụ mới, thường vào khoảng tháng 2 đến tháng 3 âm lịch. Đây là lễ hội lớn nhất mang dấu ấn lễ nghi nông nghiệp độc đáo, cũng chính là ngày Tết của đồng bào dân tộc.

Trong lễ hội, già làng hoặc người lớn tuổi đại diện làm chủ lễ, là người kết nối giữa cộng đồng với các thần linh, đọc các bài văn khấn gửi tới các thần linh, ông bà tổ tiên, bày tỏ biết ơn vì đã cho cộng đồng một mùa bội thu và cầu xin mưa thuận gió hòa để mùa vụ năm sau nhà nhà được no đủ. Đây cũng là dịp để cầu an, cầu phúc cho gia đình, dòng tộc và cho cộng đồng.

Lễ cúng được bắt đầu bằng việc làm cây nêu đặt trước sân nhà chính. Vào buổi sáng, người phụ nữ Chơ Ro sẽ đi rước hồn lúa. Trước khi vào nghi thức cúng chính, người phụ nữ lớn tuổi trong nhà mang gùi rẫy ra. Đến chỗ lúa để dành cúng thần, bà vái các thần linh trước rồi cắt bụi lúa mang về. Những bông lúa này dùng để trang trí lên bàn thờ.

Lễ cúng thường bắt đầu vào buổi trưa, lễ vật gồm: gà, heo, rượu cần và nhiều loại bánh. Trong suốt quá trình làm lễ đều có đệm cồng chiêng để tạo bầu không khí thiêng liêng. Thày cúng khấn trình lòng thành của mình và cầu xin thần linh ban cho vụ mùa với những bông lúa nặng trĩu, chắc hạt. Đó cũng chính là ước vọng chung của những cư dân làm nông nghiệp.

Sau phầu Lễ đến phần hội, đồng bào Chơ Ro vui mừng tụ tập quanh gốc cây nêu trong âm thanh trầm bổng của cồng chiêng, nhịp khoan thả của đàn tre và tha thiết của kèn môi…

Lễ hội cúng Thần Lúa là phong tục đặc sắc, văn hoá truyền thống lâu đời, không chỉ thể hiện lòng biết ơn, sự mong muốn mà ở đó còn thể hiện tinh thần đoàn kết và sức mạnh của cộng đồng dân tộc Chơ Ro. Đây là hoạt động thiết thực và ý nghĩa do chính chủ thể văn hóa thực hiện nhằm giới thiệu phong tục tốt đẹp của người Chơ Ro tại “Ngôi nhà chung” và cũng là cơ hội để đồng bào Chơ Ro quảng bá việc gìn giữ những phong tục, nghi lễ, những nét văn hóa đặc sắc của dân tộc mình tới du khách khi đến tham quan Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam.

Phạm Hương