Không gian văn hóa dân tộc Dao tại “Ngôi nhà chung”

(LVH) - Làng dân tộc Dao tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) là không gian tái hiện đầy đủ khung cảnh một ngôi làng truyền thống của dân tộc Dao với nhà sàn, nhà đất… thông qua nhóm nghệ nhân dân tộc Dao đang hoạt động hàng ngày tại đây đã giới thiệu những nét văn hóa  truyền thống của dân tộc mình, góp phần đem đến một không gian văn hóa sinh động, đa sắc màu tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam.

Làng dân tộc Dao nằm trong cụm Làng I, thuộc Khu các làng dân tộc, nơi tái hiện không gian văn hóa của 28 dân tộc vùng rẻo cao, thung lũng, trung du thuộc các vùng Đông Bắc, Tây Bắc và miền núi Bắc Trung Bộ với hệ ngôn ngữ Tày - Thái, Tạng - Miến, Mông - Dao, Việt - Mường, Ka Đai.

Làng dân tộc Dao tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam xây dựng năm 2010 theo kiến trúc truyền thống của dân tộc Dao được lấy mẫu ở các tỉnh Hòa Bình, Lào Cai. Làng dân tộc Dao có diện tích 0,34ha, trong đó bao gồm 1 nhà đất, 1 nhà nửa sàn nửa đất, 1 nhà sàn, 1 kho thóc, 1 chuồng gia súc có tổng diện tích công trình 235m2.

Đồng bào Dao tổ chức Lễ hội cầu mùa đầu năm

Nhà đất của dân tộc Dao gồm 5 gian. Nền nhà bằng đất nện. Mái nhà lợp bằng cỏ tranh. Vách xung quanh bằng phên nứa, cửa đi bằng ván gỗ. Nhà có 3 cửa ra vào, 2 cửa ở mặt trước nhà, 1 cửa ở đầu hồi, không có cửa sổ. Vách ngoài đầu hồi bên trái là chỗ tắm rửa và sân phơi. Gian chính giữa, sát vách hậu đặt bàn thờ tổ tiên. 2 gian bên cạnh là chỗ ngủ của bố mẹ và con cái. Giữa nhà là chỗ ăn cơm và tiếp khách. Giáp vách tiền bên phải là chỗ ngủ của khách, có cửa đi ra ngoài. Gian đầu hồi bên trái là bếp và chỗ để bát.

Điệu múa Chuông của đồng bào Dao

Nhà nửa sàn nửa đất của dân tộc Dao gồm 4 gian. Mái nhà lợp bằng cỏ tranh. Vách xung quanh bằng phên nứa. Sàn lát ván mỏng. Nền nhà bằng đất nện và sàn lát. Nhà có 3 cửa ra vào, hai cửa ở đầu hồi, một cửa ở mặt trước nhà, không có cửa sổ. Thang ở mặt chính giữa nhà. Phần sàn là phòng ngủ của khách và của chủ nhà. Phần nền đất, 2 gian đầu hồi bên trái giáp chỗ ngủ của khách đặt bếp sưởi và là chỗ tiếp khách, có cửa thông ra ngoài, sát vách hậu là chỗ ngủ của con. Lui về vách hậu, sát vách ngăn với gian đầu hồi bên phải là bàn thờ tổ tiên. 2 gian đầu hồi bên phải đặt bếp nấu, chạn bát, cối giã, bên cạnh buồng ngủ của chủ nhà là chỗ tắm rửa, có cửa thông ra ngoài.

Nhà sàn của dân tộc Dao gồm 5 gian. Mái nhà lợp bằng cỏ tranh. Vách xung quanh phên nứa. Nền nhà lát ván, cửa ra vào bằng gỗ. Nhà có 2 cửa ở 2 đầu hồi, một cửa ra sân phơi, 1 ra sàn nước. Đây là cũng là cửa ra vào chính, có 1 thang đi lên nhà bằng gỗ, nhà có nhiều cửa sổ nhìn ra ngoài. Trong nhà đặt 3 bếp, 1 bếp đặt thẳng với cửa; 1 bếp đặt giữa nhà và 1 bếp khách đặt sát vách hồi bên phải. Sát vách đầu hồi bên trái nhà đặt cối gỗ, và chum vại (lùi về phía sau nhà). Sát vách hậu, chia làm các gian nhỏ, từ trái sang phải, là gian để chum vại; gian ngủ của con trai (vợ chồng); các gian này được ngăn che bằng vách mỏng; tiếp đến là gian thờ; chỗ ngủ của khách.

Màn hát đối đáp của ông bà mối nhà trai và nhà gái trong Lễ đón dâu của đồng bào Dao

Từ năm 2016 đến nay, đồng bào dân tộc Dao đã về tham gia các hoạt động thường xuyên tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam theo hình thức luân phiên.

Tại đây nhóm nghệ nhân dân tộc Dao đã tổ chức nhiều hoạt động giới thiệu, quảng bá những bản sắc văn hóa dân tộc mình đến với cộng đồng các dân tộc Việt Nam và du khách tham quan thông qua tổ chức nhiều hoạt động như tái hiện lễ hội, phong tục tập quán như: Lễ hội Bàn Vương; Lễ cúng Tết Thanh minh; “Tết rằm tháng Bảy” ; Lễ cúng tạ ơn cuối năm; Lễ hội cầu mùa đầu năm mới; Nghi lễ cấp sắc; Lễ mừng nhà mới; Lễ mừng thọ; Lễ hội cầu mùa… giới thiệu nghề thủ công truyền thống như đan lát các loại vật dụng hàng ngày; giới thiệu những làn điệu dân ca, dân vũ; giới thiệu ẩm thực với các món ăn đặc trưng như gà nướng, thịt nướng,… tham gia các trò chơi dân gian như đi cà kheo, chơi bập bênh,... giới thiệu các bài thuốc dân gian từ các loại cây thuốc trong rừng.

Đồng bào Dao mời cộng đồng các dân tộc đang hoạt động hàng ngày tại "Làng" và du khách uống rượu chung vui trong Lễ hội Bàn Vương

Với những nét văn hóa độc đáo và riêng có làng dân tộc Dao là một trong những điểm đến hấp dẫn, nơi du khách có thể cảm nhận bản sắc văn hóa dân tộc Dao nói riêng và cộng đồng các dân tộc đang sinh sống tại đây nói chung, góp phần thắt chặt tình đoàn kết, gắn bó cùng hội tụ và lan tỏa những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của cộng đồng các dân tộc Việt Nam tại "Ngôi nhà chung".

Phạm Hương