Ẩm thực dân tộc Thái - Hương vị núi rừng Tây Bắc tại “Ngôi nhà chung”

(CVH) - Ẩm thực không chỉ là nghệ thuật nấu nướng, mà còn là sợi chỉ đỏ kết nối giữa con người với thiên nhiên, giữa hiện tại với quá khứ. Với dân tộc Thái, ẩm thực là phần không thể tách rời trong đời sống văn hóa – từ bữa cơm thường ngày đến những dịp lễ Tết, đám cưới, hội xuân hay các nghi lễ tâm linh. Từng món ăn, từng cách chế biến đều gửi gắm trong đó tri thức dân gian, tín ngưỡng bản địa và tình cảm cộng đồng sâu sắc.

Phụ nữ Thái đồ xôi bằng chõ tre tại làng dân tộc Thái, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam

Ẩm thực người Thái hấp dẫn du khách bởi sự mộc mạc, nguyên sơ nhưng đậm đà hương vị núi rừng. Các món ăn đều sử dụng nguyên liệu tự nhiên: cá bắt từ suối, rau hái từ rừng, thịt từ gia súc chăn thả tự nhiên. Cách chế biến giữ nguyên phong cách truyền thống: nướng trên than, đồ xôi bằng chõ tre, nấu canh bằng nồi đất, giã chẳm chéo bằng cối đá…

Phụ nữ Thái bày mâm cỗ gồm nhiều món được chế biến từ cá, thịt, măng, hoa ban... tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam

Mỗi món ăn là một “mã văn hóa”, phản ánh tri thức dân gian, tập quán canh tác, tín ngưỡng và mối quan hệ với môi trường sống. Ví dụ, món Pa pỉnh tộp (cá nướng kẹp tre) thể hiện sự gắn bó với nguồn nước, món xôi ngũ sắc phản ánh triết lý âm dương ngũ hành và ước vọng hòa hợp với thiên nhiên.

Các món ăn đặc trưng của ẩm thực dân tộc Thái

Xôi ngũ sắc

Không chỉ là một món ăn đơn giản mà còn là biểu tượng của tâm niệm, hy vọng của người Thái. Gạo nếp nương được ngâm với các nguyên liệu tự nhiên, tạo ra những màu sắc rực rỡ, hấp dẫn. Mỗi màu sắc đều chứa đựng một ý nghĩa sâu sắc, thể hiện mong muốn hạnh phúc, ấm no của mỗi gia đình.

Pa pỉnh tộp

Món cá chép, cá trắm nướng là điểm nhấn đặc trưng của ẩm thực dân tộc Thái. Cá được chế biến khéo léo, tẩm ướp gia vị đậm đà, nướng vàng giòn trên than hồng. Khi ăn, bạn sẽ cảm nhận được hương vị cay nồng của ớt, mắc khén, kết hợp với vị ngọt béo của thịt cá và sự đưa đẩy vị giác bởi hương vị của các loại rau thơm ăn kèm.

Thịt lợn xay hấp lá chuối

Nhắc đến ẩm thực dân tộc Thái thì thật thiếu sót nếu không nhắc đến món thịt lợn hấp lá chuối. Thịt lợn băm nhỏ, ướp cùng gia vị tươi mới được bọc trong lá chuối và đem hấp chín. Nghe vô cùng đơn giản nhưng hương thơm cực kỳ lan tỏa, kích thích vị giác với mùi thơm của lá chuối, hạt tiêu và mắc khén.

Thịt trâu gác bếp

Là một món ăn đặc biệt và phổ biến ở các dân tộc vùng Tây Bắc. Nguyên liệu chế biến được làm từ thịt trâu tươi, tẩm ướp cùng các gia vị độc đáo; sau đó được hun khói cho thơm ngon, khiến cho mỗi miếng thịt trở nên mềm mại, đậm đà hương vị và kích thích vị giác vô cùng.

Chẩm Chéo

Loại gia vị đặc chung mà nhiều người còn hay gọi là chẩm chéo, là một loại gia vị đặc biệt của người Thái. Với vị cay của ớt, thơm của mắc khén, chấm chéo là sự kết hợp hoàn hảo cho các món ăn của người Thái nói riêng và nhiều món ăn khác nói chung.

Măng rừng

Là món ăn không thể thiếu trong bữa cơm hàng ngày của người dân tộc và cũng là đặc trưng của ẩm thực dân tộc Thái cũng như vùng Tây Bắc. Măng rừng có thể ăn sống, nấu canh hay luộc chấm chẩm chéo, mang lại hương vị đặc trưng của núi rừng và văn hóa vùng miền.

Ẩm thực dân tộc Thái không chỉ là một phần của đời sống vật chất mà còn là biểu tượng của trí tuệ, bản sắc và đời sống tinh thần sâu sắc. Giữ gìn và lan tỏa giá trị ẩm thực không chỉ để “giữ hồn dân tộc” mà còn góp phần phát triển kinh tế - văn hóa - du lịch cho cộng đồng người Thái nói riêng và vùng đồng bào dân tộc thiểu số nói chung. Du khách muốn khám phá nét văn hóa ẩm thực của đồng bào dân tộc Thái hãy đến với Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô - Hòa Lạc - Hà Nội) để thưởng thức ẩm thực và cảm nhận sự độc đáo, khác biệt trong từng món ăn.

Phạm Hương