Giới thiệu nghệ thuật múa Sư tử mèo - Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia tại “Ngôi nhà chung”

(CVH) - Về tham gia các hoạt động dịp nghỉ lễ Quốc khánh 2/9 tại Làng Văn hoá - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Đoài Phương, Hà Nội), đoàn nghệ nhân dân tộc Tày, Nùng đến từ tỉnh Lạng Sơn đã để lại ấn tượng sâu sắc du khách vô cùng trước màn trình diễn múa Sư tử mèo tại “Phiên chợ vùng cao - Vui Tết độc lập”.

Trong phong tục tập quán, đặc biệt là trong các lễ hội của người Tày, Nùng xứ Lạng, người ta không thể không nhắc và nhớ đến một loại hình văn hóa đặc sắc, tiêu biểu, riêng có đó là múa Sư tử (tiếng bản địa gọi là Ky lằn ). Đã từ rất lâu sư tử là con vật thiêng liêng được đồng bào nơi đây quý trọng và chào đón với một tình cảm đặc biệt. Múa sư tử mèo thường được biểu diễn trong các dịp năm mới, khai trương, khánh thành hoặc các lễ hội dân gian.

Múa sư tử còn là một hoạt động thể hiện khát vọng của con người về một cuộc sống tốt đẹp hơn, bởi đồng bào quan niệm sư tử là biểu tượng cho sự thịnh vượng, phát đạt và mang theo hạnh phúc, no đủ đến mọi nơi nó đi qua.
Vì vậy, vào dịp năm mới, các đội múa sư tử thường được mời vào nhà để múa chúc Tết, với niềm tin rằng sự xuất hiện của sư tử sẽ mang lại bình an, may mắn và một năm mới sung túc, ấm no.

Múa Sư tử là hình thức biểu diễn tổng hợp trong đó múa là chủ đạo, nhưng không tách rời khỏi nhạc và trò diễn. Đi đôi với múa là biểu diễn các bài quyền, kiếm, binh khí trong võ thuật dân tộc.

Người thể hiện được loại hình này không chỉ có sức khỏe, sự dẻo dai, khéo léo mà còn cần có trí tưởng tượng về hình ảnh của các con linh vật như hổ, mèo, sư tử,... cũng như tính cách của chúng; để khi nhập vai, con Sư tử sẽ biến thành những hình thù khác nhau với nhiều tư thế, dáng điệu khác nhau, tất cả như một vở kịch bằng mặt nạ đầy cuốn hút, mê hoặc.

Một đội Sư tử có thể rất đông để thay thế vai trò của nhau khi người kia mệt, nhưng không thể thiếu 5 vai chính: Người cầm đầu (căm bẩu); người đánh trống (căm choong); người đánh thanh la (căm là); người cầm chũm chọe (căm xả); các nhân vật phụ họa bằng các trò diễn và múa võ dân tộc truyền thống.

Với những nét văn hóa đặc sắc được lưu truyền từ đời này qua đời khác, múa sư tử thực sự là một loại hình nghệ thuật tiêu biểu cho các dân tộc Tày, Nùng xứ Lạng. Ngày 8/5/2017, múa sư tử mèo của dân tộc Tày và Nùng tỉnh Lạng Sơn đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Phạm Hương