Tái hiện Lễ hội Căm Mương của người Lự tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam

(LVH) - Chiều ngày 19/11/2013, cộng đồng dân tộc Lự đến từ xã Nậm Tăm, huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu đã tái hiện lễ hội Căm Mương “Kiêng Mường” tại không gian nhà dân tộc Lự, Khu các làng dân tộc I, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam. Đây là một lễ hội đặc sắc của đồng bào Lự được tái hiện trong khuôn khổ Tuần lễ “Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản Văn hóa Việt Nam” tại Ngôi nhà chung.

Đối với đồng bào Lự, từ xưa đến nay lễ Căm Mương bao giờ cũng được tổ chức rất trang trọng và thông thường đ­ược tổ chức vào ngày mùng 3 tháng 3 âm lịch hàng năm. Mỗi gia đình sẽ cử ra một đại diện là nam giới đi tham gia lễ cúng, khi về sẽ có lộc dành cho những người ở nhà. Đây là dịp để bà con dân bản dâng tế lễ vật cầu khẩn thần sông, thần núi, thần khe, thần suối, thần rồng, phù hộ cho bà con dân bản được ăn nên làm ra, điều lành ở lại, điều dữ mang đi.

Lễ hội Căm Mương được tái hiện tại không gian vườn phía sau nhà Lự thuộc Khu các làng dân tộc I. Ba mâm cúng bằng tre, nứa đã được dựng lên. Mâm lễ chính đặt được đặt lên bàn thờ, dựng sát gốc cây, hai bên là mâm lễ phụ. Trên mâm chính sắp 12 chén rượu, 12 chén nước, bộ quần áo, một thủ lợn, rượu, xôi màu, gương soi, thuyền mã, một cái ô, vòng bạc, một bát gạo, một bát thóc. Trên 2 mâm phụ sắp các chén rượu, thịt lợn luộc, thuyền mã, xôi màu. 

Chủ lễ đang sắp mâm cúng trên bàn thờ chính

Sau khi các mâm lễ đã được sắp, thầy cả (chủ lễ) đọc lời tuyên bố lý do tổ chức lễ hội, trong đó, nêu rõ về lịch sử của người Lự, lịch sử bản mường và những người sẽ thụ lễ lần này. 

Chủ lễ thắp nhang chuẩn bị lễ

Nghi thức lễ bắt đầu sau khi chủ lễ và ba thầy phụ lễ lạy ba lạy, rồi đọc lời cúng. Các thầy sẽ đọc lời khẩn cầu lên các vị thần mong các thần phù hộ cho mọi điều tốt lành sẽ đến với bà con dân bản trong năm tới.

Chủ lễ và các thầy phụ lễ đọc lời khấn

Lễ Căm Mương là lễ để bà con dân bản thể hiện lòng thành kính dâng tế lễ vật lên các vị thần.

Xôi màu là một phần không thể thiếu trong mâm lễ

Trong phần lễ không có khèn, sáo, trống mà bao trùm lên không gian của nghi thức lễ là sự thần bí, linh thiêng từ những lời khẩn cầu của thầy cúng.

Trò chơi đẩy gậy trong phần hội

Phần lễ được thực hiện đơn giản, không cầu kỳ nhưng mang đậm tính nhân văn sâu sắc, ý nghĩa tâm linh thiêng liêng và là một lễ hội được cộng đồng người Lự ở Lai Châu lưu giữ gần như nguyên vẹn.

Kết thúc phần lễ, thầy cúng sẽ đốt mã và chia lộc cho bà con trong bản. Tiếp đó là phần hội sôi động với tiếng sáo mẹ, sáo con, những bài hát dân ca và những trò chơi dân gian như đẩy gậy, đánh gối, té nước… lôi cuốn du khách và các cộng đồng dân tộc khác đang hoạt động tại "Làng" cùng tham gia vui hội.

Trò đánh gối trong phần hội

Đồng bào Lự tin rằng, sau khi tổ chức lễ Căm Mương, bà con dân bản sẽ càng sống đoàn kết, thương yêu nhau hơn. Cùng với những lời khẩn cầu trong lễ Căm Mương, tất cả các gia đình phải cố gắng nuôi cho con cái học hành để có cuộc sống tốt hơn các thế hệ đi trước. Đây chính là một nét đẹp trong vốn văn hoá văn nghệ dân gian của đồng bào Lự nói riêng và cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam nói chung cần được bảo tồn gìn giữ và phát triển.

Lễ hội thu hút nhiều du khách, phóng viên, báo chí và các cộng đồng dân tộc tham dự

 Đào Loan