Tái hiện Lễ cúng trỉa lúa của dân tộc Brâu tại “Làng”

(LVH) - Sáng ngày 15/02, tại nhà dân tộc Brâu, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam, đồng bào dân tộc Brâu làng Đăk Mế (xã Bờ Y, huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum) đã tái hiện Lễ cúng trỉa lúa. Đây là một hình thức sinh hoạt tín ngưỡng mang tính phồn thực độc đáo thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn và triết lý sống nhân văn sâu sắc của đồng bào dân tộc Brâu.

Lễ cúng trỉa lúa của người Brâu là một sự kiện trọng đại của cả làng hay một nhóm gia đình và cũng có thể chỉ do một gia đình tổ chức. Lễ hội thường tổ chức trong hai ngày vào khoảng tháng 5 âm lịch khi bà con bắt đầu chuẩn bị xuống giống, thể hiện ước mong sẽ được một mùa thu hoạch bội thu nhà nhà ấm no.

Đồ lễ trong Lễ cúng trỉa lúa

Trước khi diễn ra lễ hội, đồng bào phải chuẩn bị những đồ lễ gồm: 2 vò rượu cần, thịt gà, thịt heo, thịt dê, cơm lam và một tô tiết. Đặc biệt là tất cả những hạt giống dùng để gieo trồng trong năm bắt buộc phải được đem ra mỗi thứ một nắm tay để cúng.

Già làng tưới tiết lên chiêng Tha, mời Tha ăn và khấn

Mở đầu buổi lễ, già làng lấy tiết của những con vật bắt đầu cử hành lễ: Già làng tưới tiết lên những hạt giống đã được chuẩn bị trước và trộn chung lại với nhau rồi khấn. Sau đó, già làng đem tiết những con vật cúng bôi lên chiêng Tha, mời Tha ăn và khấn rằng:

“Đây là máu, là tim của vật cúng được dân làng chúng tôi dâng lên các vị thần;
Hởi Yàng Pa Xây hãy đến đây;
Hởi Yàng sông, Yàng suối mau đến đây;
Hởi Yàng rừng, Yàng núi;
Hởi Yàng lúa;
Hởi các Yàng ....
Hãy đến đây mau mau dân làng chúng tôi có thịt ngon rượu đầy, hãy cùng tới đây ăn uống no nê cùng dân làng".

Già làng tưới tiết lên những hạt giống và khấn

Dân làng dâng lên các thần những con vật đẹp nhất, thức ăn ngon nhất, rượu cũng ngon nhất xin thần linh hãy chấp nhận lời khấn xin của dân làng mà thương ban cho bà con dân làng trỉa lúa không bị kiến tha, không bị chim, chuột ăn, trồng mì thì được tốt tươi nhiều củ, trồng gì được nấy, nương rẫy không bị thú rừng phá hoại”. Người Brâu cho rằng chiêng Tha không chỉ là nhạc khí mà còn là thần linh, là tổ tiên của họ.

Đồng bào cùng thưởng thức rượu mừng sau lễ cúng

Kết thúc bài cúng già làng gói tất cả các vật phẩm đã được cúng tế và chia cho các thành viên trong làng. Đặc biệt, trong nghi lễ này khi già làng chưa cúng xong xuôi thì các thành viên không được ăn bất cứ thứ gì vì họ tin rằng nếu ăn vặt trong khi đang cúng sẽ bị chim chóc và thú rừng phá hoại mùa màng.

Sau khi già làng khấn xong hai nghệ nhân diễn tấu chiêng Tha với bài “Đón khách” và bắt đầu vào phần hội. Đồng bào giao lưu nhảy múa, biểu diễn cồng chiêng với du khách đến tham dự…Đây là phần được trông đợi nhất vì người Brâu cho rằng trong ngày này nếu được khách khứa tới càng đông thì bà con càng thích bởi lẽ họ coi những người khách chính là người được Yàng phái tới và điều này đem lại cho họ vụ mùa tốt tươi, bội thu như mong muốn.

Du khách tham dự Lễ cúng trỉa lúa của dân tộc Brâu

Lễ cúng trỉa lúa là một nét đẹp văn hóa của dân tộc Brâu ở Kon Tum, đồng thời góp phần tăng cường tình đoàn kết gắn bó giữa các thành viên trong cộng đồng dân tộc Brâu.

Hải Yến (Ảnh: N. Hoa)