Tái hiện Hội Làng mừng năm mới của dân tộc Dao

(LVH) - Ngày 16/02/2014, trong khuôn khổ của Ngày hội “Sắc xuân trên mọi miền Tổ quốc”, được tổ chức tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc Dao tỉnh Quảng Ninh đã tái hiện Hội Làng mừng năm mới tại nhà dân tộc Dao thuộc khu Làng I.

Cứ mỗi độ Tết đến xuân về, dân tộc Dao Thanh Y, xã Bằng Cả, huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh lại tổ chức Hội Làng mừng năm mới, với ý nghĩa cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, nhà nhà no ấm, người người mạnh khỏe, xóm làng yên vui.

Dưới sự hướng dẫn của Trưởng tộc và Thứ tộc, dân làng chuẩn bị các đồ lễ gồm: Thịt gà, thịt lợn, rượu, giấy tiền, hương, gạo và một bó lúa. Nhạc cụ không thể thiếu trong buổi lễ đó là trống và chiêng. Thành phần chính tham gia phần lễ là các chủ hộ (nam giới) đã được cấp sắc, tức là đã trưởng thành. 

Lễ hội gồm nhiều nghi lễ, nghi tiết tạo thành một chuỗi các nghi thức. Phần lễ được tiến hành dưới sự hướng dẫn củaTrưởng tộc và Thứ tộc với mỗi nghi lễ là một điệu múa với ý nghĩa khác nhau.

Trưởng tộc làng thực hiện nghi thức cúng thần linh

Mở đầu phần lễ, Trưởng tộc làng làm lễ cúng Bàn Vương, cúng Thổ thần, Thổ địa, Thành hoàng làng chứng giám và phù hộ cho người dân làng Dao Thanh Y một năm mới dồi dào sức khỏe. Sau đó, Thứ tộc cầu khẩn cho người đi rừng, trồng rừng, làm rẫy, tăng gia sản xuất được an toàn, phát triển, cầu cho trời đất mưa thuận gió hòa để dân làng sản xuất ra nhiều của cải.

Điệu múa "tiu cháy" cầu mong mùa màng không bị phá hoại

Tiếp theo là các nghi lễ: “toong chù”(múa trống) với ý nghĩa phát động phong trào khai hoang phục hóa, cải tạo đất đai để dân làng cấy trồng, chăn nuôi; “coong đâu” (múa võ) với ý nghĩa rèn luyện sức khoẻ để xây thành đắp luỹ bảo vệ xóm làng yên ấm, mùa màng tươi tốt; “tiu cúng” (múa rồng), do hạn hán kéo dài, mùa màng thất thu nên người Dao Thanh Y phải cúng thần rồng để mang nước tưới tiêu giúp mùa màng tươi tốt để dân làng được no ấm; “tiu cháy” (tế gà) cho thần phượng hoàng về giúp bắt chuột, bắt sâu bọ để mùa màng không bị phá hoại. Kết thúc một chuỗi các nghi lễ là lễ tiễn đưa thần Thành hoàng về tiên giới. Cuối cùng là điệu múa “giăng chiu” mừng năm mới.

Điệu múa "giăng chiu" mừng năm mới

Sau khi đã tổ chức tái hiện xong Hội Làng mừng năm mới, những chàng trai và cô gái Dao xinh đẹp mời du khách và mọi người đến xem những đĩa xôi đã chuẩn bị trước và những bát rượu hoành bồ đặc sản của dân tộc mình. Giữa tiết trời xuân se se lạnh, hơi rượu nồng nàn đã làm ấm lòng thêm du khách đến với Hội Làng mừng năm mới trong không gian nhà dân tộc Dao.

Đồng bào Dao và du khách cùng thưởng thức ẩm thực của ngày Hội Làng

Hội Làng mừng năm mới là một trong những nét văn hóa đặc sắc gồm nhiều nghi lễ với nhiều ý nghĩa khác nhau của người Dao, không những vậy người dân Bằng Cả coi Hội Làng là hình thức sinh hoạt văn hóa cộng đồng, là nơi giải quyết những mâu thuẫn nội bộ, đem lại sự đoàn kết nhất trí giữa các gia đình, dòng tộc và làng xã trong đời sống thường nhật.

Hải Yến