Tái hiện lễ Yang Koi của người Mạ

(LVH) - Chiều ngày 27/3/2015 trong khuôn khổ các hoạt động hưởng ứng chào mừng “Đêm hội đoàn kết nghị viện” IPU-132, đồng bào Mạ (tỉnh Lâm Đồng) đã tái hiện lễ Yang Koi của dân tộc mình tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội).

Lễ cúng Yang Koi được xem là lễ cúng lớn nhất của đồng bào Mạ trong một năm. Đây là lễ cúng mà người Mạ quan niệm rằng vị thần Yang Koi liên quan trực tiếp đến lương thực của cộng đồng. Thời gian làm lễ cúng thường diễn ra khoảng tháng 2 đến tháng 3 Âm lịch, khi mà người Mạ đã thu hoạch xong mùa màng.

Để tổ chức lễ cúng, đàn ông Mạ vào rừng chọn những cây tre cao, thẳng đem về khoảng sân để hành lễ. Họ lấy hai cây tre non cao từ 3 đến 4 mét chẻ ngọn thành các nhánh được trang trí bằng những hình vuông với các chùm bông tỉa ra. Chính giữa cây tre cắm chùm gai mây tượng trưng cho bông lúa. Những hoa văn hình học trên các vật trang trí thể hiện qua các tay đan, các dây nối kết từ gốc đến ngọn thẳng lên trời cao. Cây tre được phân chia thành nhiều nấc với các hình vuông, tròn bao trùm và tỏa xuống phía dưới gốc có nhiều dây trang trí các hình tượng con dê bằng lạt tre rất sinh động. Hai cây tre này được chôn trước sân, ở mỗi bông xòe ra cài một chén cơm nhỏ. Dưới gốc cây tre là những chóe rượu cần được bày sẵn.

Lễ vật tùy theo điều kiện kinh tế của buôn làng mà già làng đứng ra làm chủ tế. Ở từng hộ riêng, tùy khả năng mà gia chủ giết gà, vịt, heo, dê hoặc trâu để làm lễ cúng và gia chủ tự cúng. Lời khấn vái có nhịp điệu, tiết tấu nội dung cụ thể: Sau lễ cúng, mọi người cùng chung vui dự tiệc. Đêm xuống đồng bào đốt lửa vui ca nhảy múa, thể hiện sức mạnh qua các trò chơi của thanh niên. Nhạc cụ dân tộc như cồng, chiêng… hòa nhịp theo các bài hát, điệu nhảy múa càng tăng thêm phần sôi động và hào hứng.

Theo truyền thống, lễ hội Yang Koi kéo dài 3 ngày đêm, có khi cả tuần lễ, chủ yếu là các hoạt động vui chơi của thanh niên. Nhưng ngày nay, việc tổ chức lễ hội thường chỉ diễn ra trong một ngày một đêm. Dẫu quy mô, nghi thức đã giản tiện hơn trước đây nhưng lễ cúng Yang Koi vẫn được tôn trọng trong đời sống tâm linh dân tộc Mạ.

Dưới đây là một số hình ảnh của lễ hội đã được tái hiện tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam:

Già Làng đứng trước cây nêu thổi 3 hồi tù và mời thần linh và dân làng đến dự 

Khèn bầu, dàn chiêng 6 vừa thổi, vừa đánh và tiến vào khu vực hành lễ.  

Tiếp đó, dân làng lần lượt gùi các lễ vật cúng gồm: gà, vịt, rượu cần, lúa, bánh lá bày quanh cây nêu 

Lễ vật đã được bày xong, già làng thực hiện nghi thức cúng 

Già làng quệt máu của con vật hiến sinh lên trán dân làng kèm những lời cầu mong có sức khoẻ dồi dào và gia đình hạnh phúc 

 

Các món ăn truyền thống được chuẩn bị sẵn để các khách mời và du khách cùng thưởng thức, chia vui với dân làng 

 Ánh Ngọc - Đào Loan