Lễ mừng nhà Gươl của dân tộc Cơ Tu tại “Ngôi nhà chung”

(LVH) - Sáng 22/8/2015, trong khuôn khổ các hoạt động nhân kỷ niệm 70 năm Cách mạng Tháng Tám và Ngày truyền thống ngành Văn hóa tại “Ngôi nhà chung”, cộng đồng dân tộc Cơ Tu đến từ xã Lăng, huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam đã tổ chức một số nghi lễ chính của Lễ mừng nhà Gươl.

Theo tiếng Cơ Tu, Gươl có nghĩa là cộng đồng. Chính cách gọi này đã phản ánh chức năng của công trình kiến trúc này. Nhà Gươl có ba chức năng chính gắn bó chặt chẽ với nhau: chức năng hành chính, chức năng sinh hoạt văn hóa cộng đồng và chức năng bảo tồn văn hóa. Theo quan niệm của người Cơ Tu, khi đến làng mới, sinh hoạt trong nhà Gươl của làng, phải tiến hành những nghi thức cần thiết theo truyền thống để thần linh và yang bảo vệ, che chở, để dân làng khỏe mạnh, yên bình. Lần đầu tiên đến làng dân tộc Cơ Tu, Khu các làng dân tộc II, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam, cộng đồng dân tộc Cơ Tu đã thực hiện nghi thức cúng trong Lễ mừng nhà Gươl.

Các già làng thực hiện nghi thức cúng Lễ mừng nhà Gươl

Ngay sau khi ổn định chỗ ăn ở tại ngôi làng của mình, cộng đồng dân tộc Cơ Tu đã bắt tay vào các công việc chuẩn bị cho những nghi thức quan trọng của Lễ mừng nhà Gươl. Từ 19/8 đến 21/8, các cộng việc như trang trí và sắp đặt trong nhà Gươl, dọn dẹp sân chung dựng nêu…hoàn thành. Sáng ngày 22/8, già làng Bhríu Pố (thôn A Rớh, xã Lăng, Tây Giang) làm chủ lễ cùng với các các nghệ nhân Cơ Tu tiến hành nghi thức cúng yang và thần linh.

Già làng Bhríu Pố và những người cao tuổi, có uy tín trong cộng đồng thực hiện nghi thức vẩy rượu cúng yang, thần linh chứng giám, phù hộ và bảo vệ nhà Gươl

Mâm cúng gồm: 2 vò rượu cần, xôi đồ sắn, bánh sừng trâu, chuối, thịt chim, ếch, thịt heo và cá nướng, những chén rượu ngâm các loại thảo mộc quý của quê hương Tây Giang đã được bà con Cơ Tu chuẩn bị từ sớm, đặt trang trọng tại vị trí giữa nhà gươl, sát vách chính. Già làng Bhríu Pố và ba người đàn ông lớn tuổi nhất trong trang phục truyền thống bắt đầu những nghi thức cúng yang và thần linh. Già làng đọc lời khấn bằng tiếng Cơ Tu, thông báo với yang, thần linh, linh hồn người quá cố… về việc nhà Gươl đã được dựng, bà con Cơ Tu về sinh sống và sinh hoạt tại nhà Gươl. Cầu mong cho yang và thần linh, linh hồn người quá cố che chở, phù hộ cho ngôi nhà bền vững, dân làng khỏe mạnh, đời sống ấm no, an lành… Tiếp theo là nghi thức vẩy rượu lên vách, cột nhà Gươl, xua đuổi tà ma, những điều xấu và mời Yang, thần linh, linh hồn người đã khuất về thưởng thức đồ cúng.

Già làng khấn thần linh phù hộ, đuổi tà ma và những điều xấu, rủi ro cho nhà Gươl và dân làng

Từ nay, nhà Gươl và làng dân tộc Cơ Tu tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam đã được yang, thần linh của người Cơ Tu phù hộ, bảo vệ.

Phó Trưởng ban BQL Làng VHDL các DTVN Nguyễn Hữu Thịnh (áo trắng, đầu tiên, bên trái) và Phó Chủ tịch UBND huyện Tây Giang, Quảng Nam ARất BLúi (áo trắng, thứ hai từ bên trái) tham dự cùng đồng bào Cơ Tu

Cũng tại nhà Gươl, sau nghi thức cúng chính của Lễ mừng nhà Gươl, đại biểu, du khách được mời thưởng thức những món ăn cùng đồ uống truyền thống của người Cơ Tu với đọt mây luộc, sắn đồ, môn thục hầm thịt… Đại biểu và quý khách tham dự những nghi thức chính của Lễ mừng nhà Gươl còn được thưởng thức các tiết mục văn nghệ truyền thống của người Cơ Tu như diễn tấu cồng chiêng, múa điệu “Tân’ tung da dă”…

Du khách tham dự được giới thiệu ẩm thực truyền thống của người Cơ Tu trong Lễ mừng nhà Gươl

Lễ mừng nhà Gươl cùng với múa điệu “Tân’ tung da dă”… và những món ăn truyền thống của người Cơ Tu vùng miền núi phía Tây của tỉnh Quảng Nam là những nét văn hóa truyền thống đặc sắc của đồng bào, được chính chủ thể văn hóa giới thiệu tại “Ngôi nhà chung” của cộng đồng các dân tộc Việt Nam. Đây là những hoạt động góp phần bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa dân tộc và tích cực quảng bá rộng rãi hình ảnh, hoạt động của Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam với du khách trong và ngoài nước.

Dưới đây là một số hình ảnh.