Đồng bào Co phục dựng lễ lên nhà mới tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam

(LVH) - Trong lễ lên nhà mới của đồng bào Co, ngoài nghi thức cúng gồm lễ cúng sống, lễ cúng chín, thường có phần hội - các chàng trai Co đấu chiêng còn các cô gái say sưa trong điệu múa Cà Đáu mềm mại…

Đồng bào Co (Quảng Ngãi) về ngôi nhà của mình tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam đã tiến hành làm Lễ lên nhà mới, một thủ tục chỉ có một lần duy nhất đối với ngôi nhà mới của họ. Chính vì thế, người Co chuẩn bị rất kỹ lưỡng từ lễ vật cúng tới nghi thức cúng và trình tự các bước trong lễ. Với người Co, thực hiện lễ lên nhà mới để cầu khấn tổ tiên và thần linh phù hộ cho gia đình, dòng tộc khỏe mạnh, cuộc sống no đủ, sung túc…

Lễ cúng gồm cúng lễ vật sống và cúng lễ vật chín. Lễ vật cúng sống gồm thịt lợn sống, gà sống, gạo, muối, trầu cau. Già làng sẽ thực hiện nghi lễ cúng, báo với thần linh (thần Cờy Vắt), tổ tiên, đồng bào chính thức lên nhà mới. Tiếp đó, các đồ lễ thịt lợn sống, gà sống được đem chế biến thành các món ăn của người Co và các món ăn đó được sắp thành lễ cúng chín. Lễ được chia làm 3 mâm: gồm các loại bánh: bánh lá đót, bánh lá tốp, bánh rồng (cơm lam), cá nướng, trầu cau, thịt lợn, gà đã luộc, gạo muối… Già làng tiếp tục chủ trì lễ cúng, làm “phép” chân gà, đem ngâm vào nước, nếu chân gà co đều có nghĩa là thần linh phù hộ, ngược lại nếu chỉ có ngón chân giữa co có nghĩa thần linh không đồng ý. Đặc biệt, già làng và những người tham gia phải cùng nâng ly rượu phép trước khi cử hành lễ cúng chín. Lễ cúng này một lần nữa khẳng định và thông báo với ông bà, thần linh là gia đình người Co đã chính thức lên nhà mới.

Tiếp đó, tất cả các đồ chín được bày ra, các thành viên trong các gia đình sẽ ngồi quanh mâm cúng, vừa cầu nguyện những điều tốt đẹp vừa rắc muối gạo quanh mâm cúng. Cứ như vậy lễ cúng sẽ kết thúc sau khoảng 20 phút. Già làng và các thành viên của gia đình đem lửa, nước rắc lên phòng ở của từng gia đình trong ngôi nhà lớn. Để chính thức kết thúc lễ cúng, người Co đánh chiêng và cùng nhau múa điệu múa Cà Đáu để cầu mong thần linh và tổ tiên phù hộ cho đại gia đình người Co.

Sau lễ cúng là phần hội, hai chàng trai Co sẽ đấu chiêng. Cuộc đấu chỉ mang tính giao lưu và mừng vui cho ngày lễ lên nhà mới của đồng bào, cùng với màn đấu chiêng sẽ là những điệu múa Cà Đáu mềm mại của những người dân làng Co cùng chung vui mừng ngày lên nhà mới.

Một số hình ảnh trong ngày lễ lên nhà mới của đồng bào Co tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam: