Tổ chức hoạt động tháng 9 “Vui Tết độc lập”

(CVH) - Là chủ đề hoạt động tháng 9 được tổ chức từ ngày 30/8 - 30/9/2025 tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Đoài Phương, Hà Nội), với các hoạt động hàng ngày, cuối tuần, sự kiện góp phần hưởng ứng kỷ niệm 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (02/9/1945 - 02/9/2025), qua đó giới thiệu nét văn hóa, phong tục tập quán của đồng bào các dân tộc tại “Ngôi nhà chung” góp phần quảng bá, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của các dân tộc, tăng cường giao lưu văn hóa, đa dạng phong phú các hoạt động thu hút khách du lịch trong dịp nghỉ lễ và chương trình du lịch mở đầu cho mùa du lịch cao điểm năm 2025.

Thể hiện nét văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc thông qua không gian phiên chợ vùng cao và các hoạt động của đồng bào vui Tết độc lập, trình diễn dân ca dân vũ, giới thiệu ẩm thực dân tộc, sản vật địa phương, vùng miền góp phần quảng bá văn hóa, du lịch của địa phương nhằm cổ vũ, động viên, truyền cảm hứng, khơi dậy niềm tự hào dân tộc, giáo dục mọi tầng lớp nhân dân về truyền thống yêu nước, ý chí tự lực tự cường, khát vọng hòa bình, những thành quả của công cuộc xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước trong 80 năm qua và khát vọng phồn vinh.

Nhiều hoạt động của đồng bào các dân tộc sẽ được tái hiện tại "Phiên chợ vùng cao - Vui Tết độc lập"

Hoạt động tháng 9 với sự tham gia của của khoảng 200 nghệ nhân, đồng bào gồm: Hơn 100 người của 16 nhóm đồng bào dân tộc đang hoạt động hằng ngày: Nùng, Tày (Thái Nguyên); Dao (tp. Hà Nội); Mông (Tuyên Quang); Mường (Phú Thọ); Lào, Thái, Khơ Mú (Sơn La); Tà Ôi, Cơ Tu (tp. Huế); Ba Na, Gia Rai (Gia Lai); Xơ Đăng (Quảng Ngãi); Raglai (Khánh Hòa); Ê Đê (Đắk Lắk), Khmer (tp. Cần Thơ). Huy động khoảng 60 người của 02 dân tộc, 02 địa phương tham gia lễ hội, hoạt động sự kiện điểm nhấn: 30 đồng bào dân tộc Nùng (Lạng Sơn), 30 đồng bào dân tộc Mường (Thanh Hóa) từ ngày 30/8 - 02/9/2025. Các gian hàng của địa phương mời gọi để bổ trợ, làm phong phú thêm cho chợ phiên vùng cao tham gia hoạt động từ ngày 30/8 - 02/9/2025.

Chương trình tháng 9 “Vui Tết độc lập” với các hoạt động như:

Hoạt động sự kiện nghỉ lễ Quốc khánh 2/9 chủ đề: “Vui Tết độc lập”

Tái hiện Phiên chợ vùng cao “Vui Tết độc lập”

Tái hiện không gian văn hóa các dân tộc vùng Tây Bắc, Đông Bắc với điểm nhấn là phiên chợ vùng cao “Vui Tết độc lập” chào mừng sự ra đời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam) 02/9/1945 - 02/9/2025 với sự kết hợp giữa không gian xuống chợ, vui chơi gắn với các hoạt động dân ca dân vũ, ẩm thực dân tộc, trò chơi dân gian, sản vật địa phương…Trung tâm của Phiên chợ vùng cao là đồng bào dân tộc Nùng rộn rã trong điệu múa Sư tử mừng vui Tết độc lập; đồng bào Mường khi chơi chợ, không gian đồng bào dân tộc giới thiệu lịch sử, quy trình, nguyên liệu, chế biến một số món ăn dân tộc đặc trưng như nấu thắng cố, nấu rượu, làm xôi ngũ sắc, quy trình dệt vải,…tất cả tạo nên một không khí vui tươi, rực rỡ của ngày Quốc khánh; những món ăn hấp dẫn lợn quay, vịt quay cả con của Lạng Sơn; các gian hàng giới thiệu các sản vật: măng, miến, gạo, các loại gia vị đặc trưng hoa hồi, thảo quả, móc mật..., ẩm thực (các món ăn đặc trưng của dân tộc thắng cố, rượu ngô mèn mén, lợn sữa quay móc mật, vịt quay, bánh cuốn...; xôi màu, gà nướng, thịt lợn, cơm lam, cá nướng...); giới thiệu và bán thổ cẩm của dân tộc Mường, Mông, Thái, Tày, Nùng, Lào,... (trang phục, khăn, vòng tay, đồ lưu niệm)…Tất cả sẽ tạo nên một không khí nhộn nhịp, rộn ràng niềm vui của đồng bào các dân tộc với phiên chợ vui Tết độc lập.

* Không gian chợ với khoảng 50 gian hàng (33 gian hàng chợ vùng cao, 10 gian khung nhà bạt tiêu chuẩn và các gian hàng nước:

+ 33 gian hàng tại chợ vùng cao: rau củ quả, thịt treo gác bếp, măng, miến, gạo…không gian giới thiệu ẩm thực: thắng cố, lợn quay, vịt quay, khau nhục, bánh cuốn, rượu Mẫu Sơn, xôi màu...

+ 4 gian giới thiệu ẩm thực truyền thống.

+ 5 gian hàng nước phục vụ nhu cầu của khách.

+ Trưng bày ảnh “Sắc màu vùng cao” với khoảng 80 bức ảnh dọc tuyến đường vào chợ vùng cao từ quỹ ảnh của Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam đang quản lý và sử dụng.

Giới thiệu nghệ thuật múa Sư tử mèo của dân tộc Nùng (Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia)

Múa Sư tử mèo là một nét văn hóa truyền thống được hình thành qua nhiều thế hệ và gắn bó lâu đời với đồng bào các dân tộc Tày, Nùng. Hàng năm, khi bước vào các mùa lễ hội như: lễ hội Lồng tồng, lễ hội mùa xuân, Tết Trung thu... là đồng bào các dân tộc Tày, Nùng ở Lạng Sơn lại tưng bừng mở hội múa Sư tử mèo. Điệu múa Sư tử mèo thể hiện tinh thần thượng võ, những động tác múa võ vừa nhanh vừa uyển chuyển kết hợp với tiếng trống. Đồng bào dân tộc Nùng quan niệm múa Sư tử mèo để xua đi những điều xấu nên khuôn mặt mèo càng dữ tợn càng tốt, điệu võ càng mạnh mẽ càng hay. Năm 2017, nghệ thuật múa Sư tử mèo của đồng bào dân tộc Nùng, tỉnh Lạng Sơn đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.

- Kết hợp không gian trải nghiệm làm mặt nạ Sư tử, làm các con giống…của các nghệ nhân dân tộc Nùng, Lạng Sơn.

Chương trình dân ca dân vũ “Vui Tết độc lập”

Biểu diễn dân ca dân vũ mừng đất nước, ca ngợi quê hương đất nước, bản sắc dân tộc và các trò chơi dân gian truyền thống tạo không khí vui tươi, phấn khởi, đầm ấm, mang đậm nét truyền thống của các dân tộc, thể hiện sự độc đáo trong đa dạng của văn hóa dân tộc chào mừng kỷ niệm 80 năm ra đời nước Việt Nam Dân chủ cộng hoà nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (02/9/1945 - 02/9/2025).

Các lễ hội truyền thống

Tái hiện lễ hội Pôồn Pôông (lễ hội thưởng hoa) của dân tộc Mường

Pồôn Pôông là lễ hội có từ rất xa xưa, có người cho rằng nó bắt nguồn từ sử thi “Đẻ đất, đẻ nước”. Trong tiếng Mường, “Pồôn” có nghĩa là chơi, vờn, nhảy múa; “Pôông” có nghĩa là bông, bông hoa; “Pồôn Pôông” có nghĩa là nhảy múa bên hoa. Lễ hội Pồôn Pôông gồm có hai phần, phần lễ và phần hội (diễn trò). Trong đó Ậu máy có vai trò như một người thầy cúng, là người dùng văn vần kể lại giai thoại sinh ra trời đất, thông báo với thần linh năm nay mùa màng bội thu, dân làng mở hội để tỏ lòng biết ơn trời đất đã cho mưa thuận gió hòa, người người hạnh phúc và mời thần tổ, vua cha về vui chơi, cây bông là trung tâm của lễ hội... Sau phần lễ của Ậu máy là phần hội, tất cả các trò diễn đều xoay quanh cây bông, mô phỏng lại các phong tục, tập quán của người Mường, phản ánh đời sống tâm linh văn hóa của người Mường. Họ múa mô phỏng lại các động tác trong quá trình lao động, sản xuất vui chơi hằng ngày như chia đất, chia nước, dựng nhà, đuổi thú dữ, trồng trọt, làm cơm mời Mường..,họ cất lên những khúc hát giao duyên, lời ca hẹn ước trong tiếng cồng chiêng nhịp nhàng vang lên rộn rã khắp bản làng.

Tái hiện trích đoạn nghi lễ “cai Tào” - cấp sắc cho thầy Tào của dân tộc Nùng, tỉnh Lạng Sơn

Tào của người Nùng rất phong phú đa dạng và tiêu biểu có mặt ở hầu hết các nơi trong tỉnh Lạng Sơn, chia theo nhiều dòng khác nhau, tập trung ở hai nhóm chính là Tào Slăng và Tào Lài. Tào Slăng do người Nùng Cháo gìn giữ, Tào Lài được chia ra ba chi lớn là chi Phàn Slình tồn tại trong cộng đồng người Nùng Phàn Slình, chi Inh ở người Nùng Inh, chi Cháo Chu do người Nùng Cháo nắm giữ trao truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Tào ở Lạng Sơn được người Tày và Nùng rất trân trọng gọi là “Pò hác” nghĩa là ông thầy biết chữ Hán, bởi ngoài việc biết chữ để xem ngày tháng tốt lành để dựng nhà cửa, cưới hỏi, giải hạn cầu an, chúc thọ… thì công việc chính của Tào là tiễn đưa người quá cố về cõi vĩnh hằng. Trong các nghi lễ quan trọng của thầy Tào, nghi lễ cái Tào - cấp sắc là một nghi lễ rất quan trọng được chuẩn bị công phu trong 2- 3 ngày, dưới sự giúp đỡ của gia đình, dòng họ và cộng đồng làng bản.

Nghi lễ cai tào - cấp sắc là một trong nghi lễ rất quan trọng của đồng bào dân tộc Nùng, là tài sản của các thế hệ đi trước trao truyền lại cho các thế hệ hôm nay và mai sau. Việc bảo tồn, giữ gìn các di sản văn hóa chính là thể hiện cụ thể tinh thần yêu nước, sự biết ơn của chúng ta đối với các bậc tiền nhân, vun đắp những truyền thống tốt đẹp của cha ông.

Hoạt động cuối tuần

Tái hiện Lễ mừng cơm mới của dân tộc Thái, tỉnh Sơn La

Lễ hội mừng cơm mới (chôm khảu mớ) của đồng bào dân tộc Thái đã có từ lâu đời. Người dân tộc Thái nơi đây quan niệm để có một mùa vụ bội thu, thì sự phù hộ của đất trời, tổ tiên là rất quan trọng. Vì vậy, trước khi thu hoạch lúa, các gia đình đều làm lễ cúng cơm mới với ý nguyện bày tỏ lòng biết ơn với tổ tiên, trời đất. Đây là một trong các lễ hội tiêu biểu của đồng bào dân tộc Thái tỉnh Sơn La được tổ chức hàng năm vào mùa lúa chín với tinh thần tự nguyện quyên góp của dân bản. Lễ cơm mới được người Thái coi trọng và gìn giữ từ đời này sang đời khác bởi nó vừa phản ánh tín ngưỡng tâm linh, vừa biểu hiện nét văn hóa truyền thống đặc trưng, mang tính nhân văn sâu sắc. Đây cũng là dịp để anh em trong gia đình, thông gia, làng xóm hội ngộ, chung vui, chia sẻ với nhau công việc làm ăn, xây dựng gia đình và thắt chặt thêm tình đoàn kết thôn bản, hướng về một cuộc sống đủ đầy. Lễ hội còn là dịp các thành viên quây quần bên nhau, là dịp để ông bà, cha mẹ dạy bảo con cháu biết quý trọng sức lao động, đạo lý, lối sống đúng mực ở đời. Vì thế, dù công việc bận rộn đến đâu, con cháu vẫn cố gắng sắp xếp thời gian về sum vầy cùng gia đình trong ngày cơm mới.

Chương trình dân ca dân vũ “Cao nguyên rộn ràng vui Tết độc lập”

Chương trình với các ca khúc, biểu diễn nhạc cụ, điệu múa, diễn xướng dân gian của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên thể hiện niềm vui chung của buôn làng sống trong cảm xúc hân hoan của độc lập, tự do, hạnh phúc và ước mong xây dựng buôn làng ngày càng đẹp tươi.

Chương trình dân ca dân vũ “Bản làng vui ngày hội lớn”

- Giới thiệu các loại hình diễn xướng âm nhạc dân gian của đồng bào các dân tộc phía Bắc đang hoạt động hằng ngày tại Làng trong niềm vui chung hân hoan của ngày hội non sông thể hiện tình yêu quê hương, đất nước quyết tâm đoàn kết xây dựng bản mường.

- Mỗi cộng đồng dân tộc phía Bắc chuẩn bị các tiết mục và kết thúc bằng một vòng xòe đoàn kết thể hiện sự đồng lòng, tin yêu của các cộng đồng dân tộc Việt Nam tại ngôi nhà chung.

Chương trình giao lưu “Vui hội non sông”

- Trình diễn các tiết mục dân ca, dân vũ truyền thống các dân tộc (ca khúc ca ngợi truyền thống dân tộc ca ngợi về quê hương đất nước); các hoạt động diễn xướng dân gian của đồng bào đang hoạt động hàng ngày tại Làng.
- Mỗi nhóm đồng bào chuẩn bị từ 02- 03 tiết mục cho chương trình.

Hoạt động cuối tuần của các nhóm đồng bào hoạt động hằng ngày

- Điểm nhấn là không gian giới thiệu văn hóa truyền thống theo bản sắc riêng của mỗi nhóm đồng bào ở đó du khách được tìm hiểu về kiến trúc, trang phục, dân ca dân vũ, lễ hội...cùng với đó là các loại hình diễn xướng, biểu diễn nhạc cụ dân tộc, trò chơi dân gian truyền thống đặc biệt tăng cường các hoạt động với vai trò của mỗi chủ thể văn hoá tại không gian các làng dân tộc để giới thiệu du khách tìm hiểu văn hoá và trải nghiệm.

- Tăng cường việc giới thiệu văn hóa truyền thống của chủ thể văn hóa để giới thiệu tới du khách; trồng thêm các loại cây hoa, rau màu để phủ màu xanh của bản làng, buôn, sóc và sắp xếp không gian nhà cửa thoáng mát tạo cảm giác dễ chịu cho du khách.

- Biểu diễn nhạc cụ dân tộc, các loại hình diễn xương dân gian… cùng trải nghiệm giao lưu các tiết mục văn nghệ tiêu biểu của các dân tộc đang hoạt động hằng ngày tại Làng: thổi Đinh năm, hát ay ray, đàn Chapi, hát những ca khúc về Tây Nguyên, đàn Tính hát Then, múa xoè…

- Tăng cường hoạt động giới thiệu, truyền dạy, trải nghiệm về nhạc cụ truyền thống của các nhóm đồng bào dân tộc.

- Luyện tập dân ca dân vũ, các bài hát tiết mục diễn xướng về tình yêu quê hương đất nước, ngày truyền thống văn hoá.

- Tổ chức các trò chơi dân gian như: ném còn, đi cà kheo, đánh đu…

- Tìm hiểu ẩm thực dân tộc và thưởng thức các món ăn đặc sắc: xôi đồ, thịt gà nấu măng, cá ốt đồ, rau đồ, cá nướng, các món ăn từ thịt lợn, xôi màu…của dân tộc Mường, Thái; gà nướng…của dân tộc Dao, Khơ Mú; cà phê, ca cao…của dân tộc Ê Đê, Xơ Đăng; khau nhục, lạp sườn, thịt gác bếp, măng nhồi…của dân tộc Tày, Nùng; các loại bánh truyền thống của các dân tộc; các hoạt động khác: hái chè, dệt vải, chế tác nhạc cụ, truyền dạy nhạc cụ dân tộc, đan lát đồ thủ công, nấu rượu, chế biến thuốc nam...

Hoạt động hằng ngày

+ Tái hiện cuộc sống hằng ngày tăng cường các hoạt động giới thiệu về văn hóa, các hoạt động trải nghiệm đáp ứng nhu cầu của các nhóm đoàn, phục vụ du khách tham quan tuyến điểm.

+ Giới thiệu văn hóa truyền thống dân tộc.

+ Thao tác, giới thiệu tri thức dân gian, ẩm thực, trình diễn nghề thủ công truyền thống và giới thiệu sản phẩm như thổ cẩm, nhạc cụ dân tộc…

+ Phục vụ du khách tham quan tuyến điểm.

+ Trò chơi dân gian: nhảy sạp, đi cà kheo, ném còn, đánh đu…

Hoạt động trải nghiệm văn hóa truyền thống

- Là không gian dừng chân cho du khách và tham gia trải nghiệm một số trò chơi như: đánh chắt chơi truyền, chơi ô ăn quan, cờ ca rô, chơi rối tre… tại không gian trong nhà; đi cà kheo, nhảy sạp, chơi đu, bập bênh… tại không gian ngoài trời.

- Hoạt động dịch vụ theo nhu cầu của du khách như: không gian trải nghiệm tô tượng, tô tranh cát, chuồn chuồn tre, tranh gỗ, cá gỗ, tô vẽ tranh; trải nghiệm trang phục dân tộc…

- Các hoạt động phụ trợ khác theo điều kiện thực tế.

Thông qua một số trò chơi dân gian truyền thống giúp các em học sinh được tham gia các hoạt động trải nghiệm, tìm hiểu, khám phá thiên nhiên, con vật, góp phần rèn luyện kỹ năng tư duy, sáng tạo, khéo léo mà còn gắn kết thêm về tình bạn, tình yêu gia đình. Với không gian này giúp các em có thêm điểm dừng chân, thêm trải nghiệm, thêm niềm vui trong hành trình tham quan tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam.

Bên cạnh đó là các hoạt động hàng ngày, cuối tuần, chương trình du lịch Homestay, trải nghiệm ẩm thực, trò chơi dân gian... nhằm giới thiệu nét văn hóa, phong tục tập quán của đồng bào, cùng các hoạt động trải nghiệm tại “Ngôi nhà chung” của cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam, góp phần tăng cường giao lưu giữa các dân tộc, thu hút khách du lịch đến với Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam.

Chương trình tổng thể

Phạm Hương