Lễ rước cây nêu cầu an của người Ê Đê tại “Làng”

(LVH) - Sáng nay 23/11/2014 tại không gian làng dân tộc Ê Đê, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam, cộng đồng dân tộc Ê Đê đến từ tỉnh Đăk Lăk đã phục dựng Lễ rước cây nêu cầu an cho ngôi nhà dài sau 5 năm đưa vào sử dụng.

Cây nêu đối với dân tộc Ê Đê nói riêng, các cộng đồng dân tộc bản địa Tây Nguyên nói chung có ý nghĩa quan trọng trong đời sống tâm linh của đồng bào. Theo quan niệm của họ, cây nêu là cầu nối giữa đất với trời, cầu nối tâm linh đưa những gửi gắm, ước vọng của con người tới yang, thần linh và những người đã khuất. Lễ rước cây nêu cầu an tổ chức sau 5 năm ngôi nhà dài Ê Đê hoàn thành và đưa vào sử dụng tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam có ý nghĩa quan trọng, chính thức đem tính thiêng cho ngôi nhà dài, cho làng dân tộc Ê Đê ở đây.

Cây nêu do các nghệ nhân dân tộc Ê Đê (Đăk Lăk) chế tác

Nghi lễ này được 8 nghệ nhân từ các buôn làng của thành phố Buôn Ma Thuột và 26 sinh viên Trường Trung cấp Đam San, tỉnh Đăk Lăk thực hiện. Cây nêu được các nghệ nhân chế tác, chuẩn bị từ trước, các ché rượu cần, vòng tay bằng đồng, nhạc cụ truyền thống của đồng bào (đing tặk tar, đing buốt, đing năm, đing tút, chiêng, trống...), trang phục và các vật dụng khác phục vụ việc tái hiện các nghi thức trong lễ rước cây nêu cầu an đưa ra từ Đăk Lăk. Thày cúng A Y Phi La đến từ buôn Ju, xã Ea Tu thành phố Buôn Ma Thuột làm chủ lễ.

Hai thanh niên khỏe mạnh đưa cây nêu vào nhà dài

Các nghi thức diễn ra tại khu vực gah của nhà dài- phần không gian để tiếp khách và dành cho sinh hoạt chung của cả nhà ngôi nhà. Đây là nơi dựng cây nêu, đặt các ghè rượu cần và đồ cúng. Đồ cúng được chuẩn bị gồm 5 bát cơm trắng, 5 miếng trầu cau, 5 miếng cơm, 5 đĩa lòng và 5 bát tiết con vật hiến tế, 1 tẩu hút thuốc, một cây nến, những chiếc vòng tay bằng đồng, một mô hình đầu trâu tượng trưng (trong thực tế phải có một con trâu đực to làm vật hiến tế, sau khi tổ chức đâm trâu sẽ lấy tiết, lòng, đầu trâu để tế Yang cùng thần linh). Mở đầu buổi lễ, 2 chàng trai khỏe mạnh khiêng cây nêu từ sàn hiên trước vào nhà theo cửa chính, đặt trước các ghè rượu cần đã được chuẩn bị sẵn. Dàn chiêng tấu lên những bản nhạc rộn ràng.

Chủ lễ, thày cúng A Y Phi La bắt đầu thực hiện nghi thức cúng yang và thần linh

Sau khi cây nêu đã được dựng lên bên những ghè rượu cần, thày cúng cất lời khấn và mời Yang cùng thần linh về chứng giám nghi thức rước cây nêu của đồng bào, mong Yang cùng thần linh phù hộ gia chủ và gia đình khỏe mạnh, no ấm, gặp may mắn trong cuộc sống, mong ngôi nhà dài bền vững để che chở cho gia đình.

Tiếp sau là nghi thức uống rượu cần, mời cơm trong dòng họ và đeo vòng tay cho vợ chồng chủ nhà. Sau vợ chồng chủ nhà là phụ nữ, cuối cùng là nam giới trong gia đình thực hiện các nghi thức này, dưới sự điều khiển của thày cúng. Theo quan niệm của người Ê Đê, đeo vòng tay là một nghi thức quan trọng, những chiếc vòng tay đã được thày cúng làm lễ, Yang cùng thần linh chứng giám sẽ che chở và mang lại sức khỏe và may mắn cho người được đeo, đi theo suốt cuộc đời của họ.

Sau cùng là nghi thức cúng ma vất vưởng, được thày cúng thực hiện ở phía cuối gian gah, quay về hướng đông, với ‎mong muốn các linh hồn vất vưởng không đến quấy rầy, làm điều xấu hại gia đình.

Thày cúng thực hiện nghi thức cúng những linh hồn vất vưởng với bát tiết con vật hiến tế trên tay

Phần nghi thức được kết thúc sau khi khách mời và du khách tham gia uống rượu cần mừng gia chủ, mừng gia đình. Dàn chiêng nổi lên, các cô gái nhịp nhàng trong những nhịp xoang truyền thống.

Phần hội rộn ràng tiếp nối bằng những tiết mục văn hóa văn nghệ đậm sắc màu truyền thống dân tộc Ê Đê, với sự tham gia của đông đảo du khách tham quan Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam trong dịp Những ngày “Đại đoàn kết ASEAN- Một tầm nhìn, một bản sắc, một cộng đồng”.

Sau các nghi thức cúng Yang cùng thần linh, cây nêu được đoàn nghệ nhân trao tặng Ban Quản lý Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam và được đặt trong ngôi nhà dài Ê Đê, như một sự gửi gắm thiêng liêng, mong cho những giá trị văn hóa truyền thống dân gian của đồng bào được bảo tồn, phát huy, được giới thiệu rộng rãi với đồng bào trong và ngoài nước, với du khách quốc tế.

Những hình ảnh của buổi lễ: