Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam

Mnông

11/22/2015 1:28:00 AM

Tái hiện Lễ cúng mưa đầu mùa của dân tộc M’nông

(LVH) - Nằm trong khuôn khổ các hoạt động Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản văn hóa Việt Nam” năm 2015, đoàn nghệ nhân dân tộc M’nông (Đắk Lắk) đã tái hiện Lễ cúng cơn mưa đầu mùa vào sáng nay, 22/11/2015, tại làng dân tộc M'nông, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội).

Lễ cúng mưa đầu mùa nhằm cầu mong thần mưa ban cho mưa thuận gió hòa, ban cho đồng bào M'nông nhiều điều tốt đẹp. Lễ hội thể hiện khát vọng sinh sôi nảy nở, cây cối nảy lộc đâm chồi, con người khỏe mạnh và ước mong xây dựng buôn làng ngày càng giàu đẹp, ấm no. Đây là một trong những phong tục tốt đẹp của đồng bào M’nông.

Theo quan niệm của đồng bào M’nông, cứ vào khoảng tháng 11 hàng năm, khi bắt đầu có cơn mưa phùn, đây là cơn mưa không có sấm chớp, bà con trong buôn muốn tránh đi những điều xấu, không muốn cho các Giàng nổi giận gây sấm chớp có thể mang lại nhiều điềm gở cho bon làng. Vì vậy, đồng bào cần phải tổ chức lễ cúng Giàng trời, để cầu xin Giàng phù hộ cho những điều tốt đẹp, đồng thời để giải hạn xấu trong năm.
Lễ vật dùng cho lễ cúng gồm: một con gà trống còn sống, một chén xôi, cơm, hai chén thịt heo, lông gà, một đầu heo; cây nêu bằng lồ ô cao khoảng 2m đặt giữa nhà, hai ché rượu cần.

Nghi thức cúng trong nhà

Sau khi chuẩn bị xong mâm lễ, thầy cúng trong lễ phục trang nghiêm, chính thức bắt đầu thực hiện nghi lễ cúng. Thầy cúng cắt tiết con gà trống còn sống, lấy tiết hòa với rượu, vừa khấn vừa lấy chiếc lông gà quết vào chén rượu rồi bôi lên các vật dụng trong nhà như cột nhà, rựa, cuốc, cửa trước, cửa sau, cầu thang… để cầu xin thần linh giữ sức khỏe cho con người, cho căn nhà được êm ấm, tránh mọi rủi ro, tai nạn trong lao động sản xuất.
Sau nghi lễ cúng trong nhà, mọi người đi theo thầy cúng ra ngoài sân, nơi có cột nêu để cúng ngoài trời. Trong khi đội chiêng vừa đi vòng quanh cây nêu vừa đánh bài chiêng mời gọi Giàng và các thần linh về dự, chứng kiến lễ cúng mưa đầu mùa, thì thầy cúng vừa khấn vừa dùng lông gà quết vào chén rượu hòa cùng tiết gà bôi lên thân cây nêu.

Thầy cúng bôi tiết lên các vật dụng trong nhà

Tiếp đến, thầy cúng khấn các Giàng để khai hội “hái lộc”, đội chiêng đánh bài “vào hội”, tốp múa nữ cùng tham gia những điệu múa truyền thống của người M’nông. Lúc này thanh niên trong buôn reo hò, hưởng ứng vào phần hội trong tiếng trống thúc giục. Một số thanh niên trai tráng, khỏe mạnh tranh nhau leo lên cây nêu đã được bôi mỡ để lấy lộc trong chiếc gùi nhỏ trong tiếng reo hò, cổ vũ của mọi người.
Khi đã có người leo lên được cây nêu và lấy được lộc từ chiếc gùi nhỏ, người đó sẽ lấy cơm trong gùi rải khắp xung quanh cầu mong những con gà, con heo,…sẽ có cái để ăn, sẽ sinh sôi ngày càng nhiều, buôn làng luôn sung túc.
Tiếp theo, mọi người cùng theo thầy cúng để tiếp tục nghi thức cúng trong nhà, xin các thần ban cho những cơn mưa hiền hòa, hoa màu bội thu, cây xanh nảy lộc đâm chồi, buôn làng ngày càng giàu đẹp. Thầy cúng đọc lời khấn: “Ơ giàng nhà nóc cao, vững chắc như ngọn núi. Hôm nay tôi mời gọi các Giàng cùng về ăn thịt heo, uống rượu trong ché, để ban phúc và chứng kiến niềm vui của bon làng. Xin Giàng ban cho cháo đựng trong bầu luôn đầy ắp, cơm trong nồi đừng để bị thiu. Quanh năm Giàng cho cái tốt, điều lành; không cho cái đói cái khát, mong cho lúa đầy kho, ngô đầy bồ, đầy nhà”.

Nghi thức cúng ngoài trời

Sau khi kết thúc các nghi lễ cúng, đội chiêng và tốp múa cùng nhau hòa tấu, thầy cúng mời mọi người đến tham dự Lễ cúng đầu mùa tại không gian nhà dân tộc M’nông, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam để cùng uống rượu cần, ăn thịt nướng và giao lưu, ca hát những làn điệu dân ca, múa những điệu múa truyền thống của đồng bào dân tộc M’nông.

Một số hình ảnh Lễ cúng mưa đầu mùa tại Làng VHDL các DTVN: