Tái hiện Lễ cầu ngư tỉnh Phú Yên tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam

(LVH) - Sáng 20/11, về tham gia Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản Văn hóa Việt Nam” năm 2022, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch và đoàn nghệ nhân tỉnh Phú Yên đã tổ chức tái hiện Lễ cầu ngư tại không gian Quảng trường Đại đoàn kết, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam, Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội.

Đối với những người dân vùng biển, cá Ông luôn được tôn thờ và có một vị trí đặc biệt trong đời sống của ngư dân. Cá Ông chính là tên gọi tôn kính của ngư dân dành riêng cho cá voi - Loài cá thường giúp con người vượt qua những hiểm nguy khi lênh đênh trên biển cả. 

Đoàn rước Lễ Nghinh Ông nhập điện

Lễ hội cầu ngư là một loại hình lễ hội truyền thống dân gian độc đáo của ngư dân các làng chài ven biển ở khu vực Nam Trung bộ nói chung và tỉnh Phú Yên nói riêng, là một trong những sinh hoạt văn hóa mang đậm yếu tố tâm linh của ngư dân vùng biển, gắn với các tín ngưỡng thờ cúng cá Ông. 

Lễ hội cầu ngư được tổ chức long trọng trang nghiêm vào tháng 3 đến tháng 8 âm lịch hằng năm. Lễ hội cầu ngư là một phong tục văn hóa nhằm thể hiện sự biết ơn của ngư dân với cá Ông. Đồng thời cầu mong cho những chuyến ra khơi thuận buồm, xuôi gió, cũng là dịp người dân tưởng nhớ những vị thần linh đã phù trợ cho họ; cầu mong mưa thuận gió hòa, sóng yên biển lặn, để ngư dân khi lênh đênh trên biển được bình an trở về với nhiều tôm, cá.

Người hành lễ làm thủ tục cúng tế theo nghi lễ (một ông hành lễ, một ông chánh tế, một ông đông hiến, một ông tây hiến, một ông tổng lái, một ông tổng mũi)

Phần lễ của Lễ hội cầu ngư được diễn ra một cách trang nghiêm với những nghi thức tế lễ như: Lễ rước Sắc; Lễ rước (thỉnh) Bà Thiên Y A Na, rước Thành Hoàng bổn cảnh, rước âm hồn, cô hồn; Lễ Nghinh Ông Nam Hải; Chèo hầu bả trạo; Lễ thỉnh Sanh; Lễ tế Thần Nam Hải; Lễ khai tiên. Tại buổi lễ, Đoàn Phú Yên đã tái hiện một phần trong phần Lễ của Lễ hội cầu ngư là Lễ Nghinh Ông Nam Hải và Chèo hầu bả trạo.

Chèo hầu (Hát chèo bá trạo hầu Ông)

Sau phần Lễ là phần Hội, Phần Hội được diễn ra một cách sinh động qua các loại hình diễn xướng dẫn gian. Tuỳ vào điều kiện của mỗi địa phương mà có một hình thức tổ chức lễ hội riêng, nhưng cũng đều là các trò chơi dân gian vùng biển: lắc thúng, đua thuyền, bơi lội, kéo co, đá bóng... và đặc biệt là các loại hình nghệ thuật được lồng ghép rất đặc sắc: múa siêu, hát Tuồng, Bài chòi và Hát Bả trạo.

Phần Hội với Hò bá trạo trích đoạn giữa biển khơi: Hò đẩy ghe, Hò đối đáp, Hò kéo lưới

Hát bả trạo là một hình thức hát múa đặc trưng của Lễ hội cầu ngư (bả: nắm, trạo: chèo đò). Hát múa bả trạo, vừa là nghi thức tế lễ vừa là hoạt động nghệ thuật, thể hiện sinh hoạt, lao động của ngư dân như chèo thuyền, kéo lưới hoặc đặc tả cảnh đưa linh, rước hồn “Đức Ông”; thể hiện tinh thần đoàn kết giữa các thành viên trong một con thuyền, vượt qua sóng to gió cả, mang về một mùa bội thu cho ngư dân.

Đoàn tỉnh Phú Yên chụp ảnh lưu niệm với đại biểu và du khách tại buổi tái hiện

Buổi lễ đã góp phần để du khách tham quan hiểu thêm về văn hóa của ngư dân các làng chài ven biển ở khu vực Nam Trung bộ nói chung và tỉnh Phú Yên nói riêng, là một trong những lễ hội độc đáo, ý nghĩa được tái hiện trong khuôn khổ Tuần "Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản Văn hóa Việt Nam" năm 2022 tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam.

Hải Yến