Tổ chức các hoạt động tháng 3 “Tuổi trẻ với văn hóa truyền thống”

(LVH) - Là chủ đề hoạt động tháng 3 được tổ chức từ ngày 01 - 31/3/2025 tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), với các hoạt động thiết thực, có ý nghĩa gắn với tình yêu và trách nhiệm của thế hệ trẻ với văn hoá dân tộc tại “Ngôi nhà chung”, cùng với các lễ hội và hoạt động dân ca, dân vũ mang không khí của mùa xuân, sức trẻ góp phần thu hút khách du lịch, kết nối quảng bá du lịch văn hóa địa phương, vùng miền; tạo môi trường, điều kiện để các nhóm đoàn gặp gỡ, giao lưu cùng nhau lan tỏa tình yêu văn hóa truyền thống.

Hoạt động tháng 3 với sự tham gia của khoảng 100 đồng bào của 16 dân tộc (Nùng, Tày, Dao, Mông, Mường, Lào, Thái, Khơ Mú, Tà Ôi, Ba Na, Xơ Đăng, Gia Rai, Cơ Tu, Raglai, Ê Đê, Khmer) với sự tham gia của 11 địa phương với các điểm nhấn của các địa phương có đồng bào hoạt động hàng ngày (Thái Nguyên, Hà Nội, Hà Giang, Sơn La, Hòa Bình, Thừa Thiên Huế, Gia Lai, Kon Tum, Ninh Thuận, Đắk Lắk, Sóc Trăng). Huy động khoảng 30 đồng bào Tày, Nùng tỉnh Thái Nguyên từ ngày 07-10/3/2025. Huy động khoảng 30 nghệ nhân đồng bào dân tộc Mông tỉnh Nghệ An ngày 22, 23/3/2025.

Chương trình tháng 3 “Tuổi trẻ với văn hóa truyền thống” với các hoạt động như:

Nhóm các hoạt động sự kiện tháng Ba gắn với tình yêu của tuổi trẻ với văn hoá truyền thống dân tộc

A. SẮC MÀU VĂN HÓA TRUYỀN THỐNG CỦA DÂN TỘC TÀY, NÙNG TỈNH THÁI NGUYÊN

Tái hiện trích đoạn nghi thức cầu an của dân tộc Tày, Nùng tỉnh Thái Nguyên

Là lễ hội tiêu biểu nhất của dân tộc Tày, Nùng tỉnh Thái Nguyên với mục đích là cúng tạ trời đất đã ban cho bản làng, dòng họ, gia đình, sức khoẻ dịp đầu năm mới cầu mong một năm thuận hòa, đầm ấm, no đủ. Lễ hội được tổ chức vào mùa xuân. Với đồng bào Tày, Nùng muốn làm được lễ cầu an việc đầu tiên phải tìm thầy Then hoặc thầy Tào để xem ngày lành để hành lễ, dặn đo gia chủ chuẩn bị sẵn các lễ vật. Mỗi lễ cúng tùy thuộc vào các cúng của từng thầy và ý nguyện của gia chủ mà có nghi lễ khác nha. Khái quát các bước trong nghi lễ gồm: gia chủ làm lễ dâng hương, trình báo và mời tổ tiên để con chát trong gia đình dâng lễ vật cúng trừ tà, diệt ma, quét sạch những điều xui xẻo, cầu bình an, tài lộc. Lễ cúng cầu an đầu năm của người Tày, Nùng vừa đặc sắc, vừa phong phú về hình thức, lại vừa chứa đựng những giá trị truyền thống cổ truyền.
Bên cạnh đó sẽ tổ chức thêm các trò chơi như: ném còn, kéo co, đi cà kheo, nhảy sạp và tổ chức phần hội mang đậm sắc màu văn hóa của đồng bào các dân tộc đầu xuân năm mới.

Chương trình giao lưu “Ngày xuân vang mãi câu Then”

Hát Then không những là loại hình văn hoá, văn nghệ đặc sắc mà còn gắn một phần tâm linh trong đời sống xã hội. Hát Then luôn có sức sống mãnh liệt trong đời sống nhân dân, là niềm tự hào đối với người dân tộc Tày, Nùng… Đi thăm bản làng của đồng bào dân tộc Tày, Nùng đều bắt gặp nghe những làn điệu Then truyền thống. Hòa trong vẻ đẹp của núi rừng Việt Bắc, tiếng đàn Tính, những câu Then của đồng bào như dìu dặt, hòa quyện trong tiếng gió, tiếng xào xạc của lá rừng…Những làn điệu Then càng tạo thêm vẻ yên bình, nét đẹp văn hóa của đồng bào nơi đây.

Dân ca dân vũ: hát Sli, hát Lượn, đàn Tính hát Then…đặc sắc, độc đáo, ca ngợi quê hương đất nước, bản sắc dân tộc vùng, miền chào đón năm mới và tổ chức các trò chơi dân gian (kéo co, ném còn, đi cà kheo...) tạo không khí vui tươi, phấn khởi, đầm ấm mang đậm nét truyền thống dân tộc, thể hiện sự đa dạng độc đáo của văn hóa tỉnh Thái Nguyên cùng chào đón năm mới.

Trưng bày, giới thiệu sản phẩm văn hóa đặc trưng của tỉnh Thái Nguyên; Không gian văn hóa Trà “Thái Nguyên - hội tụ và tỏa sắc”

+ Lắp dựng, hoàn thiện trang trí gian hàng và chuẩn bị các điều kiện để trưng bày, giới thiệu hình ảnh, tài liệu về du lịch, văn hóa, lịch sử con người của tỉnh như nhạc cụ, trang phục, ảnh, sách, đồ thủ công; ấn phẩm du lịch tại gian hàng (kích thước: 7m x 5m). Trưng bày ảnh giới thiệu hình ảnh tiêu biểu, đặc sắc của tỉnh Thái Nguyên trong quá trình bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, những thành tựu về kinh tế, xã hội của tỉnh (100 ảnh).

+ Bố trí không gian thưởng trà, ẩm thực dân tộc của tỉnh Thái Nguyên với sự kết nối giữa văn hóa trà và thưởng trà, ẩm thực các dân tộc (03 bộ bàn ghế) để du khách cảm nhận hương thơm đậm đà, hiểu giá trị cuộc sống và nét tinh tế của người dân vùng chè; kết hợp giới thiệu nghệ thuật đàn Tính hát Then mang âm hưởng dân gian truyền thống.

B. SẮC MÀU VĂN HÓA DÂN TỘC MÔNG, TỈNH NGHỆ AN VỚI “TRẢI NGHIỆM VĂN HÓA TRUYỀN THỐNG VỚI DÂN TỘC MÔNG XỨ NGHỆ”

Tái hiện trích đoạn nghi thức Lễ cúng mừng năm mới của dân tộc Mông tỉnh Nghệ An

Dân tộc Mông ở Nghệ An chiếm 6,8 % dân tộc thiểu số toàn tỉnh, cư trú ở miền núi cao sát biên giới Việt Lào. Trước đây, đồng bào Mông có cách tính lịch riêng nên ăn Tết truyền thống sớm hơn người Kinh và những dân tộc khác khoảng một tháng. Theo lịch riêng của đồng bào Mông mỗi tháng có 30 ngày. Không có tháng thiếu tháng đủ, tháng nhuận, mỗi năm có 12 tháng, cứ đủ 360 ngày là tròn một năm. Vì thế, theo cách tính này thì cứ khoảng cuối tháng 11 âm lịch, khi mùa màng đã kết thúc, mọi người có thời gian nghỉ ngơi, hội hè cũng là lúc người Mông bắt đầu ăn Tết. Một nghi lễ tín ngưỡng không thể thiếu trong dịp này là lễ cúng Tết mà quan trọng nhất là lễ cúng tổ tiên diễn ra vào ngày tất niên. Là dịp để con cháu dù có đi làm ăn ở phương xa, cũng trở về quây quần bên gia đình, người thân để cả nhà cùng nhau chuẩn bị cúng lễ mừng mới trong không gian ấm cúng, đoàn kết. Nghi thức được thực hiện theo đúng truyền thống của đồng bào Mông xứ Nghệ. Sau phần nghi thức sẽ là phần hội giao lưu dân ca dân vũ của đồng bào Mông và các trò chơi dân gian truyền thống: chơi các trò chơi như đánh gụ, ném pao, múa khèn và hát cự xia, hát đối đáp giao duyên nhằm xua đi những khó khăn, mệt mỏi của năm cũ. Đồng bào dân tộc Mông quây quần bên nhau, cùng đón mừng năm mới an khang thịnh vượng.

Chương trình giao lưu dân ca dân vũ “Hội xuân núi rừng” của đồng bào dân tộc Mông

Là một chương trình ca, múa, nhạc tổng hợp của các nghệ nhân đồng bào dân tộc Mông qua các hoạt động âm nhạc, diễn xướng kể về câu chuyện của vẻ đẹp của núi rừng khi mùa xuân về. Trong những ngày lễ hội, người đàn ông dân tộc Mông đều mang theo khèn và biểu diễn những điệu múa khèn thể hiện sự trai tráng của mình thì người phụ nữ dân tộc Mông mang bên minh những trái Pao. Quả pao thể hiện sự cần cù, chăm chỉ và khéo léo của người phụ nữ Mông và nó còn như một biểu tượng đẹp của người phụ nữ Mông và tình yêu đôi lứa. Đồng bào cùng nhau phô diễn những điệu múa hay nhất, tiếng khèn thiết tha nhất và những trò chơi dân gian ngày xuân: ném pao, ném còn, chơi gù, chọi gà, tó má lẹ…cùng du khách hòa cùng không khí ngày xuân.

Giới thiệu, trình diễn múa Khèn, hội ném bo bo (ném Pao) và trải nghiệm nét văn hóa truyền thống của dân tộc Mông xứ Nghệ

Trong những dịp lễ, Tết, tiếng khèn thường vang vọng khắp núi rừng. Những chàng trai Mông thổi khèn hay, múa khèn dẻo luôn nhận được sự quý mến, nể phục của nhiều người. Con trai Mông từ nhỏ đã biết đến tiếng khèn, nhiều chàng trai Mông biết thổi và múa khèn từ nhỏ. Với họ, cây khèn không chỉ là nhạc cụ thân thiết, gần gũi với cuộc sống thường ngày mà còn trở thành nét biểu trưng cho văn hóa cộng đồng cần được giữ gìn cho muôn đời sau. Tiếng khèn giúp họ kết đôi, xây dựng gia đình hạnh phúc.
Đây là trò chơi có từ lâu đời và được truyền từ đời này đến đời khác. Trò chơi ném pao thường được tổ chức trong các ngày Tết, các lễ hội truyền thống của người Mông. Quả Pao được các cô gái Mông tự tay khâu rất tỉ mỉ. Trò chơi ném pao diễn ra ở những khu đất rộng tương đối bằng phẳng. Ném pao thể hiện tình đoàn kết giữa các cộng đồng, dòng họ người Mông lại với nhau. Dù đây chỉ là trò chơi đơn giản nhưng có giá trị rất lớn trong đời sống xã hội người Mông từ trước đến nay.

Hoạt động cuối tuần

Chương trình dân ca dân vũ “Tháng Ba Tây Nguyên - Em là hoa Pơ lang” của các dân tộc Tây Nguyên

Ca, múa, nhạc các bài về mùa xuân dân tộc, ca ngợi vẻ đẹp thiên nhiên, văn hóa, con người Tây Nguyên khi tháng 3 về, âm hưởng rộn rã của các nhạc cụ Tây Nguyên, các ca khúc về Tây Nguyên với một sức sống mới, niềm cảm hứng mới.

Tháng Ba Tây Nguyên tại Làng với sắc màu của đồng bào dân tộc Tây Nguyên còn có sắc hoa cà phê trắng muốt, hình ảnh của những cây Pơ Lang vươn mình trong nắng tháng Ba. Tây Nguyên bình dị qua cảnh vật, qua lòng người và qua cuộc sống chân thực của mỗi đồng bào Tây Nguyên nơi đây.

Giới thiệu vẻ đẹp của người phụ nữ Tây Nguyên qua trang phục “Em là hoa Pơ lang”.

Chương trình dân ca dân vũ “Mùa hoa Ban nở” của các dân tộc phía Bắc

Là chương trình dân ca dân vũ của đồng bào các dân dân tộc phía Bắc đang hoạt động hàng ngày tại Làng qua các hoạt động âm nhạc, diễn xướng kể về câu chuyện của hoa Ban, những vẻ đẹp của núi rừng Tây Bắc khi mùa hoa Ban nở, là những câu chuyện về mùa xuân, về tình yêu đôi lứa.

Hoạt động của các nhóm nghệ nhân đang hoạt động hàng ngày tại Làng

- Hoạt động trong các dịp cuối tuần (01,02; 08,09; 15,16; 22,23; 29,30) và ưu tiên các ngày kỷ niệm 8/3, 20/3, 26/3.

+ Ưu tiên các hoạt động giới thiệu về đức hạnh của người phụ nữ, về hạnh phúc gia đình của đồng bào dân tộc và về thế hệ trẻ, các hoạt động giao lưu, trải nghiệm của các nhóm đoàn thanh niên, sinh viên, học sinh.

+ Tăng cường các nghề thủ công truyền thống có sự thao tác của người phụ nữ để từ đó giới thiệu nét sinh hoạt cũng như phẩm chất, đức hạnh của mỗi nếp nhà đồng bào dân tộc theo vùng miền đất nước, đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số. Giới thiệu vẻ đẹp người phụ nữ qua trang phục truyền thống của đồng bào các dân tộc tại “Ngôi nhà chung”.

+ Đề cao các hoạt động trải nghiệm kết nối giữa các nhóm đồng bào và du khách, các nhóm phát huy thế mạnh của mình theo cụm đồng bào gần nhau theo hướng tương hỗ.

+ Các làng tăng cường các hoạt động trải nghiệm để giới thiệu tới du khách; Tăng cường màu xanh của bản làng, buôn sóc và sắp xếp không gian thoáng, an toàn tạo cảm giác dễ chịu cho du khách.

+ Điểm nhấn của các dân tộc với các trò chơi dân gian truyền thống, biểu diễn nhạc cụ dân tộc. Cùng trải nghiệm giao lưu các tiết mục văn nghệ và các loại hình nghệ thuật dân gian truyền thống tiêu biểu của các dân tộc đang hoạt động hàng ngày tại Làng: thổi Đinh Năm hát ay ray, hát những ca khúc về Tây Nguyên, âm hưởng của cồng chiêng Tây Nguyên tại Làng…

+ Cùng trải nghiệm giao lưu các loại hình nghệ thuật dân gian truyền thống tiêu biểu mang âm sắc mùa xuân: múa xòe, nhảy sạp, hát ví, hát dân ca, diễn tấu cồng chiêng, nghệ thuật hát Then, đàn Tính, các điệu múa chuông, múa rùa.

+ Tổ chức các trò chơi dân gian truyền thống như ném còn, đi cà kheo, đánh đu, đánh yến, kéo co...

+ Tìm hiểu văn hóa ẩm thực và thưởng thức các món ăn đặc sắc: xôi đồ, thịt gà nấu măng, cá ốt đồ, rau đồ, cá nướng, các món ăn từ thịt lợn, xôi màu…của dân tộc Mường; gà nướng… của dân tộc Dao; bánh cuốn của dân tộc Nùng; khau nhục, cá om măng chua, lạp sườn, thịt gác bếp, măng nhồi…của dân tộc Tày, Nùng; cá nướng, gà nướng, xôi màu…của dân tộc Thái, các hoạt động khác: Hái chè, dệt vải, chế tác nhạc cụ, đan lát đồ thủ công, nấu rượu, chế biến thuốc Nam...Tìm hiểu về các loại bánh tình yêu A quát của dân tộc Tà Ôi; thưởng thức hương vị cà phê, ca cao của dân tộc Ê Đê; bánh tét của dân tộc Khmer…

+ Chương trình du lịch theo gói trải nghiệm tại không gian Khu các làng dân tộc.

Hoạt động hàng ngày

- Tổ chức tái hiện đời sống văn hóa, cuộc sống hàng ngày, bài trí không gian nhà cửa theo phong tục truyền thống tăng cường các hoạt động giới thiệu về đức hạnh của người phụ nữ, về hạnh phúc gia đình, dân tộc về thế hệ trẻ nhân các ngày kỷ niệm, ngày lễ của tháng và nhu cầu của các nhóm đoàn, phục vụ du khách tham quan tuyến điểm. Đón tiếp khách tham quan, giới thiệu không gian văn hóa, đặc trưng văn hóa của các dân tộc với nhân dân và du khách.

- Lựa chọn tổ chức giới thiệu các nghề thủ công truyền thống và cuộc sống của mỗi nếp nhà của các cộng đồng dân tộc tại “Ngôi nhà chung” gắn với người phụ nữ: người bà, người mẹ, người vợ, người chị, người em trong gia đình.

- Giới thiệu các chương tình trải nghiệm, kết nối giữa tuổi trẻ với đồng bào các dân tộc qua nét văn hoá truyền thống tại mỗi buôn, bản làng.

- Thao tác, giới thiệu tri thức dân gian, ẩm thực, trình diễn nghề thủ công truyền thống và giới thiệu sản phẩm như thổ cẩm, nhạc cụ dân tộc…

- Trò chơi dân gian: nhảy sạp, đi cà kheo, ném còn, đánh yến, tó má lẹ...

Hoạt động trải nghiệm văn hóa truyền thống

- Là không gian ngồi nghỉ cho du khách và tham gia trải nghiệm một số trò chơi như: đánh chắt chơi chuyền, chơi ô ăn quan, cờ ca rô, chơi rối tre… tại không gian trong nhà; đi cà kheo, nhảy sạp, chơi đu, bập bênh… tại không gian ngoài trời.

- Hoạt động dịch vụ theo nhu cầu của du khách như: không gian trải nghiệm tô tượng, tô tranh cát, chuồn chuồn tre, tranh gỗ, cá gỗ, tô vẽ tranh, trải nghiệm trang phục dân tộc…

- Các hoạt động phụ trợ khác theo điều kiện thực tế.

Thông qua một số trò chơi tuy đơn giản nhưng cũng giúp các em học sinh được tham gia các hoạt động trải nghiệm, tìm hiểu, khám phá thiên nhiên, con vật, góp phần rèn luyện kỹ năng tư duy, sáng tạo, khéo léo mà còn gắn kết thêm về tình bạn, tình yêu gia đình. Với không gian này giúp các em có thêm điểm dừng chân, thêm trải nghiệm, thêm niềm vui trong hành trình tham quan Khu các làng dân tộc.

Bên cạnh đó là các hoạt động hàng ngày, cuối tuần, hội xuân, chương trình du lịch Homestay, trải nghiệm ẩm thực, trò chơi dân gian... nhằm giới thiệu nét văn hóa, phong tục tập quán của đồng bào, cùng các hoạt động trải nghiệm tại “Ngôi nhà chung” của cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam, góp phần tăng cường giao lưu giữa các dân tộc, thu hút khách du lịch đến với Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam.

Chương trình tổng thể

Phạm Hương