Hội nghị tổng kết 5 năm hoạt động hàng ngày của đồng bào dân tộc tại “Ngôi nhà chung”

(LVH) - Ngày 16/4, tại Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội, Ban Quản lý Làng Văn hóa- Du lịch các dân tộc Việt Nam đã tổ chức Hội nghị Tổng kết 05 năm (2015-2020) hoạt động hàng ngày của đồng bào các dân tộc và triển khai công tác phối hợp năm 2021 tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam. Đây là hoạt động mở đầu các hoạt động "Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam" năm 2021 tại “Làng”. Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng đã tới dự và chỉ đạo Hội nghị.

Quang cảnh Hội nghị

Tham dự Hội nghị gồm có: Thứ trưởng Bộ VHTTDL Đoàn Văn Việt; đồng chí Trần Hoàn, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Tài chính; đồng chí Nguyễn Thị Hải Nhung, Vụ trưởng Vụ Văn hóa dân tộc, Bộ VHTTDL; Về phía Ban Quản lý Làng VHDL các DTVN có đồng chí Trịnh Ngọc Chung, Quyền Trưởng ban; đồng chí Phạm Văn Quyến, Phó Trưởng ban cùng đại diện lãnh đạo các tỉnh, các Sở VHTTDL, Sở Văn hóa các tỉnh tham gia Ngày hội Văn hóa các dân tộc Việt Nam, đặc biệt là sự có mặt của các cộng đồng dân tộc đang hoạt động hàng ngày tại “Làng” và đông đảo phóng viên báo chí, truyền thông.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng phát biểu chỉ đạo Hội nghị

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh: Đảng ta vẫn tiếp tục phát triển quan điểm coi văn hóa là nguồn lực tinh thần, đặt văn hóa ngang với kinh tế, chính trị và luôn luôn phát huy lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh "Văn hóa soi đường cho quốc dân đi". Vì vậy, có thể nói vừa tham gia nhiệm vụ chung, nhiệm vụ riêng của ngành là phải bám sát các sự kiện chính trị, các ngày truyền thống để việc tổ chức các hoạt động kỷ niệm phải có ý nghĩa thật thiết thực; trong đó có sự kiện kỷ niệm Ngày văn hóa các dân tộc Việt Nam (19/4)

Bộ trưởng cho biết: Lãnh đạo Bộ đã rất trăn trở làm như thế nào cho thiết thực, không phải là một diễn đàn, một hội nghị hoành tráng mà lại không chú ý đến các nội dung và cách tiếp cận. Chính vì vậy mà trong điều kiện cho phép, được Thủ tướng Chính phủ đồng ý, Bộ VHTTDL đã lựa chọn hai loại hình hoạt động trong sự kiện này: Cùng với các địa phương của 12 tỉnh có cộng đồng, đồng bào các dân tộc đang sinh sống và hoạt động tại Làng trong suốt 5 năm qua để chúng ta nhìn lại quá trình đưa đồng bào dân tộc ra sinh hoạt tại Làng văn hóa, để thực hiện những chủ đề là chủ thể giới thiệu về văn hóa đặc sắc của dân tộc mình. Qua đó, chúng ta xem xét những mặt được, những vấn đề khó khăn, làm rõ trách nhiệm của Bộ với các địa phương để góp phần xây dựng Làng Văn hóa ngày càng tốt hơn. Đồng thời, bàn với nhau về lộ trình để có thêm được nhiều tỉnh thành có đồng bào các dân tộc sinh sống tại đây.

Cộng đồng các dân tộc đang sinh sống hàng ngày tại Làng tham dự Hội nghị

Nhóm hoạt động thứ hai đó là khởi động và tổ chức các hoạt động của Ngày Văn hóa các dân tộc mà trọng tâm chính, xuyên suốt là để các chủ thể giới văn hóa đặc sắc của dân tộc mình. Qua đó góp phần tôn tạo giữ gìn nét đẹp của văn hóa của đồng bào các dân tộc; thấy được sự đa dạng trong chỉnh thể thống nhất của văn hóa Việt Nam để nhân lên niềm tin và sức mạnh, phát triển ngày càng mạnh.

Bộ trưởng đề nghị, Hội nghị tập trung dành thời gian thảo luận sâu, kỹ và đóng góp được nhiều tiếng nói bổ ích để Bộ tiếp thu. Hội thảo tập trung theo hướng chính là nhìn lại những thành tựu qua 5 năm chúng ta đưa đồng bào ra sinh sống tại Làng. Trong 5 năm qua, nhóm nghệ nhân đại diện cho văn hóa của cộng đồng dân tộc ở địa phương đó có tính chất tiêu biểu ra sinh hoạt tại đây và những hoạt động của các nghệ nhân này đang làm đầy lên những giá trị văn hóa, đang thổi hồn vào đấy để giới thiệu với đồng bào. Nhưng cần nghiêm túc nhìn lại để phát huy, tôn tạo những điều làm được, và rút ra giải pháp tốt hơn để hạn chế, khắc phục khó khăn.

Bộ trưởng cho rằng, qua Hội nghị sẽ rút ra những kiến nghị về chính sách để Lãnh đạo Bộ báo cáo với Lãnh đạo Đảng, Nhà nước cho phép duy trì mô hình này ở cấp độ nào. Trong đó nên chăng tiếp tục tôn vinh để hoàn thiện các thiết chế, hạ tầng thuộc Khu Làng các dân tộc mà dự định đưa cộng đồng các dân tộc ra sinh sống. Bên cạnh đó, việc đưa đồng bào ra cần cầu nối và liên kết trách nhiệm của địa phương với Bộ, Làng như thế nào. Qua 5 năm, địa phương đã cùng Bộ chăm lo gì cho cộng đồng. Và sắp tới, chúng ta có kết hợp gì với nhau bằng một cam kết định kỳ thăm, động viên, hỗ trợ thêm cho Làng.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng chia sẻ: "Năm năm qua chúng ta đã có những thành công nhất định nhưng không có nghĩa tất cả chỉ là màu hồng mà còn có nhiều vấn đề. Ngoài những ý kiến tham gia đóng góp, tôi mong rằng Hội nghị sẽ lắng nghe cộng đồng dân tộc sinh sống ở đây, gửi gắm những tâm tư, nguyện vọng. Trân quý những công lao đóng góp của đồng bào với tư cách là chủ thể văn hóa giới thiệu về văn hóa, nhưng đằng sau đó còn có những điều gì? Tôi hy vọng chúng ta sẽ cùng nhau thảo luận để thực sự mỗi một địa phương khi đưa đồng bào đến sinh sống phải là một hình ảnh tiêu biểu cho địa phương đó, phải là những nét đặc sắc văn hóa của địa phương đó. Gắn với văn hóa để quảng bá về du lịch. Không nơi nào tốt hơn bằng người thật việc thật, có sự hiện diện của đồng bào các dân tộc, để từ đây, Làng trở thành địa chỉ đỏ của 54 dân tộc anh em".

Thứ trưởng Bộ VHTTDL Đoàn Văn Việt phát biểu tại Hội nghị

Tại Hội nghị, Báo cáo của Ban Quản lý Làng Văn hóa, Du lịch các dân tộc Việt Nam nêu rõ: Qua 05 năm hoạt động của đồng bào dân tộc đã tạo chuyển biến tích cực và sự chuyển mình của hoạt động văn hóa du lịch tại "Ngôi nhà chung". Hoạt động thường xuyên của đồng bào các dân tộc tại Làng đã tạo sức sống mới cho ngôi làng, góp phần tích cực thu hút khách du lịch, lượng khách tăng trưởng từ 250 nghìn lượt khách/năm 2015 tăng lên khoảng 500 nghìn lượt khách du lịch, tăng 200% và đạt vượt mức 167% so với kế hoạch đặt ra năm 2016.
Năm 2017, triển khai thu phí tham quan đã đón tiếp và phục vụ 400 nghìn lượt khách, vượt hơn 33% kế hoạch đề ra. Năm 2018, đón tiếp 550 nghìn lượt khách, năm 2019, đón tiếp 500 nghìn lượt khách. Do ảnh hưởng của dịch COVID-19, năm 2020, lượng khách đến Làng khoảng 170 nghìn.

Báo cáo cũng nêu rõ: trong 05 năm (2015 - 2020) đã phối hợp đưa 16 nhóm cộng đồng các dân tộc về hoạt động hàng ngày tại "Ngôi nhà chung" (tháng 10/2015: thí điểm 02 nhóm cộng đồng dân tộc Mường (Hòa Bình), Thái (Nghệ An); năm 2016: 07 nhóm cộng đồng tham gia hoạt động hàng ngày gồm: Thái (Nghệ An), Mường (Hòa Bình), Khơ Mú (Điện Biên), Tày (Thái Nguyên), Dao (Ba Vì, Hà Nội), Ê Đê (Đắk Lắk), Khmer (Sóc Trăng); năm 2017 là 11 nhóm, năm 2018 là 13 nhóm cộng đồng tham gia hoạt động hàng ngày bổ sung; năm 2019 hoạt động ổn định của 15 nhóm cộng đồng hoạt động hàng ngày; năm 2020 đang hoạt động ổn định hàng ngày của 14 - 16 cộng đồng dân tộc, tăng thêm 01 cộng đồng năm 2019 và cũng đã cố gắng gắn kết các hoạt động của nhóm cộng đồng trong các chương trình hoạt động để tạo nên màu sắc riêng và phát huy thế mạnh của các nhóm đồng bào.

Thứ trưởng Bộ VHTTDL Đoàn Văn Việt trao bằng khen của Bộ trưởng cho các địa phương

Ban Quản lý luôn đặc biệt quan tâm đến các nhóm cộng đồng dân tộc thiểu số ít người (dưới 10.000 người), vì vậy đã phối hợp cùng với địa phương kết nối đưa các nhóm cộng đồng (dưới 5.000 người) về tham gia hoạt động tại Làng để đồng bào có môi trường thực hành văn hóa cộng đồng mình. Trong quá trình hoạt động, đồng bào dân tộc đã tự tin tái hiện đời sống sinh hoạt, giới thiệu không gian văn hóa của dân tộc mình, trình diễn các hoạt động dân ca, dân vũ giao lưu với du khách tham quan.

Ban Quản lý luôn tạo điều kiện để luân phiên đồng bào về thăm gia đình, luôn động viên kịp thời đối với các trường hợp điều kiện gia đình khó khăn và diện gia đình đặc biệt tại địa phương. Luôn quan tâm gắn kết, nắm bắt tâm tư tình cảm của các nhóm nghệ nhân để giải quyết các vấn đề vướng mắc.

Theo đánh giá của Làng, từ thực tiễn hoạt động của các nhóm đồng bào, thường xuyên trong 5 năm qua, bước đầu đã nhận được sự đón nhận, hưởng ứng, quan tâm của đồng bào và du khách 5 năm qua, đồng bào các dân tộc đã hội tụ về Làng để lan tỏa các giá trị văn hóa cộng đồng địa phương thông qua các hoạt động tại mỗi nếp nhà, không gian văn hóa được tái hiện bồi đắp thêm sâu sắc tại “Ngôi nhà chung”.

Thứ trưởng Bộ VHTTDL trao bằng khen của Bộ trưởng cho các cá nhân

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ VHTTDL Đoàn Văn Việt nhấn mạnh: Qua 5 năm hoạt động hàng ngày của đồng bào các dân tộc đã có những kết quả đã đạt được rất đáng phấn khởi, khích lệ, ghi nhận và tôn vinh. Tuy nhiên, chúng ta cùng nhau góp sức, đồng lòng và thẳng thắn chỉ ra những hạn chế, tồn tại để kịp thời có những giải pháp, kiến nghị, đề xuất mới trong việc định hướng chỉ đạo, công tác tuyên truyền quảng bá, phương thức phối hợp, cơ chế chính sách và hình thức tổ chức, tôn vinh nhằm bảo tồn, phát huy, phát triển những giá trị văn hóa tốt đẹp của đồng bào các dân tộc Việt Nam tại “Ngôi nhà chung”. Theo Thứ trưởng, một số vấn đề được thể hiện trong các ý kiến ở tầm vĩ mô, cần có sự vào cuộc của các Bộ, Ban, ngành liên quan và các địa phương. Thứ trưởng Đoàn Văn Việt cũng yêu cầu Làng Văn hóa- Du lịch các dân tộc Việt Nam cùng các địa phương, đơn vị liên quan rà soát lại một cách cơ bản và lâu dài, kết hợp nguồn lực Nhà nước và xã hội để có những giải pháp hiệu quả. Đặc biệt, quy chế phối hợp giữa Bộ VHTTDL và UBND các địa phương trong công tác chỉ đạo, huy động đồng bào về tổ chức hoạt động hàng ngày tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam cần chặt chẽ, thể hiện sự cam kết của địa phương nhằm gìn giữ, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, kết hợp giới thiệu, phát triển văn hóa du lịch của cộng đồng các dân tộc.  

Quyền Trưởng ban Trịnh Ngọc Chung tặng Giấy khen cho các cộng đồng đang hoạt động hàng ngày tại "Làng"

Tại Hội nghị, các đại biểu cùng chia sẻ những tâm tư, nguyện vọng, đánh giá những khó khăn, thuận lợi trong quá trình sinh sống của cộng đồng các dân tộc tại Làng, hầu hết các đại biểu đều thống nhất cho rằng cần phải có cơ chế, chính sách đãi ngộ hợp lý dành cho các nghệ nhân văn hóa để tiếp tục gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Đồng thời bổ sung kinh phí cho địa phương tổ chức các hoạt động. Trong công tác chỉ đạo tổ chức hoạt động ở các cấp cần phải xuất phát từ nhu cầu, nguyện vọng thực tế của bà con các dân tộc ở cơ sở, phải tôn trọng phong tục tập quán của các dân tộc, thu hút được đông đảo tầng lớp nhân dân tham gia và khơi dậy, phát huy giá trị truyền thống của các lễ hội, phong tục tập quán tốt đẹp của đồng bào.

Nhân dịp này, Hội nghị cũng đã trao Bằng khen của Bộ trưởng Bộ VHTTDL cho 4 địa phương và 3 cá nhân đã có thành tích nổi bật tham gia các hoạt đồng hàng ngày tại Làng. Ngoài ra, các cộng đồng dân tộc được nhận Giấy khen của Trưởng ban Ban Quản lý Làng Văn hóa- Du lịch các dân tộc Việt Nam đã có thành tích tham gia đóng góp các hoạt động tại Làng.

Phạm Hương