(LVH) - Ngày 08/02/2015, tại Khu các làng dân tộc I, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào H'mông đến từ tỉnh Sơn La đã tái hiện lại Tết cổ truyền của dân tộc mình. Đây là một trong những hoạt động của Ngày hội “Sắc Xuân trên mọi miền Tổ quốc” tại "Làng" nhân dịp Xuân Ất Mùi tổ chức từ ngày 07 - 11/02/2015.

Ngay từ buổi sáng, đồng bào đã thực hiện những công việc cần thiết để đón Tết như: mổ lợn, làm bánh giày, dọn dẹp nhà cửa, lau rửa công cụ sản xuất cũng như chuẩn bị bàn thờ, mâm lễ cúng tổ tiên... Mâm lễ cúng tổ tiên bao gồm một con gà luộc, một bát cơm trắng, một bát canh, một chén rượu, một chén nước và 1 ít giấy bản. Giấy thờ được làm từ ruột cây giang và được dán lên bàn thờ tổ tiên, lên các dụng cụ sản xuất và trên mâm cúng. Dưới bàn thờ là các công cụ sản xuất gồm cuốc, xẻng…

Tiếp đó, đồng bào chuẩn bị làm bánh giày và các món ăn. Bánh giày được làm từ nếp nương đồ trên bếp thành xôi và được giã nhanh khi còn nóng trong chiếc cối gỗ khoét từ thân cây. Thịt lợn được nướng, lòng luộc và được chuẩn bị sẵn sàng. Các chàng trai, cô gái H’mông xúng xính trong những bộ trang phục truyền thống, chuẩn bị cúng lễ.

Đồng bào dân tộc H'mông làm bánh giày trong dịp Tết

Buổi chiều cùng ngày, nghi thức nướng ba viên đá trên bếp lửa đã mở đầu cho việc tái hiện Tết Naox - cha. Ba viên đá sau khi nướng trên bếp lửa được đặt trước cửa chính và dội nước lên. Theo quan niệm của đồng bào, khói bốc lên từ 3 viên đá sẽ xua đuổi những điềm xấu trong gia đình.
Tiếp theo, ông chủ gia đình thực hiện nghi thức cúng trước bàn thờ tổ tiên và mâm lễ cúng tổ tiên. Ông chủ nhà thắp hương và khấn xin tổ tiên, thần linh, thổ địa phù hộ, đem đến cho gia chủ những điều tốt lành và một năm mới nhiều sức khỏe, mùa màng bội thu… Sau đó, chủ nhà cúng một con gà trống sống và đốt giấy. Phía sau gia chủ, một mâm cúng khác do 2 chàng trai thực hiện gồm bánh giày, cơm, canh mời thần linh, thổ địa cùng về ăn Tết.

Trên bàn thờ gia tiên, lửa được thắp lên và đồng bào sẽ để lửa cháy hết 3 ngày Tết. Ngọn lửa được tạo lên từ mỡ lợn chứ không phải là dầu hay nến.

Nghi thức cúng thổ công, thổ địa

Sau phần lễ, các trò chơi truyền thống được tiếp nối ngay phía sân bên cạnh nhà như ném pao, ném cù, rồng ấp trứng… Chủ nhà và du khách cùng thưởng thức những món ăn truyền thống trong không khí ấm áp, gần gũi.

Tết truyền thống là dịp để đồng bào H’mông (Sơn La) vui chơi sau một năm lao động vất vả. Những trò chơi, những bài hát, tiếng khèn như kết nối mọi người gần nhau hơn, tăng thêm tình đoàn kết đồng bào khắp thôn bản. Đây là một hoạt động thiết thực và ý nghĩa do chính chủ thể văn hóa thực hiện nhằm giới thiệu một nét phong tục tốt đẹp của người H’mông tại “Ngôi nhà chung” và cũng là cơ hội để đồng bào H’mông quảng bá việc gìn giữ những phong tục, nghi lễ, những nét văn hóa độc đáo của dân tộc mình.

Một số hình ảnh tái hiện Tết Naox - cha của đồng bào dân tộc H'mông: