Lễ cúng nhà của người Thái tại “Ngôi nhà chung”

(LVH) - Nghi lễ do đồng bào Thái đến từ bản Pó, phường Chiềng An, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La thực hiện vào sáng 3/9 tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội). Lễ cúng nhà tổ chức trong phạm vi gia đình và mang ý nghĩa tưởng nhớ tổ tiên ông bà, cha mẹ, anh chị em trong dòng họ gia chủ đã khuất.

Đây cũng là một trong hoạt động “Vui Tết độc lập” của cộng đồng các dân tộc tại “Ngôi nhà chung”. Thực hiện lễ cúng là nghệ nhân Quàng Văn Hạc đến từ bản Pó, phường Chiềng An, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La.

Nghệ nhân Quàng Văn Hạc thực hiện lễ cúng

Trong Lễ cúng nhà, chủ nhà sẽ mời thầy mo về thực hiện lễ cúng. Mâm cỗ để thờ cúng tổ tiên gồm có một con lợn luộc chín để nguyên to nhỏ tùy theo điều kiện từng gia đình (lợn to có thể dùng thủ, lòng, đuôi và chân để cúng). Bên cạnh đó, trong mâm lễ cúng còn có xôi, thịt băm, rượu cúng, muối trắng, canh thủ lợn, tiết canh, nước trắng, một bó đũa và một ít tiền lễ...

Mâm cơm trong Lễ cúng nhà

Theo trình tự lễ cúng, thầy mo sẽ gọi tên gia chủ, giới thiệu họ tên gia chủ và mời gọi linh hồn của tổ tiên, những người đã khuất về ăn mừng buổi lễ. Tiếp đó, thầy mo sẽ báo cáo với tổ tiên, ông bà, cha mẹ, anh chị em của gia chủ đã khuất về một năm lao động sản xuất ăn nên làm ra, những thành công thu được để ngày hôm nay mời tổ tiên, ông bà, những người đã khuất về đây ăn mừng.

Thầy mo đọc tên mời và bón ăn cho những người thân đã khuất của gia chủ về ăn mừng

Thầy mo gọi tên từng người một về và bón ăn cho linh hồn những người đã khuất qua một lỗ nhỏ trên vách gọi là “hu hóng”. Lần lượt đầu tiên từ bố mẹ gia chủ rồi đến ông bà nội, tiếp theo đó đến các anh chị em, cuối cùng là tất cả những người đã khuất của dòng họ về ăn mừng cầu mong phù hộ cho con cháu trong gia đình làm ăn phát đạt, chăn nuôi phát triển, trồng trọt không có sâu hại, chăn nuôi không có dịch bệnh và con cháu trong gia đinh luôn có sức khỏe dồi dào.
Sau khi cúng xong, thầy mo sẽ tiễn đưa ông bà tổ tiên, các linh hồn về nơi an nghỉ ngàn thu. Con cháu, anh em họ hàng cùng nhau thụ lộc, ăn uống, thanh niên trai gái cùng nhau hát giao duyên, mọi người hát đối đáp dân ca Thái chúc nhau dồi dào sức khỏe, ăn nên làm ra,…
Lễ cúng nhà của người Thái là một tập tục đầy ý nghĩa được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Đây là dịp để con cháu nhớ ơn công lao của tổ tiên, ông bà, cha mẹ đã có công nuôi dưỡng sinh thành.

 Hải Yến