Tái hiện Lễ bỏ mả của dân tộc Gia Rai

(LVH) - Sáng 18/4, tại không gian làng dân tộc Gia Rai, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào Gia Rai đến từ tỉnh Gia Lai đã tái hiện Lễ bỏ mả, thể hiện nét văn hóa sinh hoạt đặc trưng, phản ánh đậm nét đời sống tinh thần và đời sống tâm linh của đồng bào. Đây là một trong những hoạt động chính trong khuôn khổ sự kiện “Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam” năm 2021.

Lễ Bỏ mả (Pơ thi) là một nghi thức tang ma trong tôn giáo tín ngưỡng, đặc trưng của văn hóa truyền thống dân tộc Gia Rai, tỉnh Gia Lai. Lễ Bỏ mả (Pơ thi) là lễ hội tiễn đưa linh hồn người đã khuất về với thế giới của Yàng (trời), đây là một trong những lễ hội lớn nhất của dân tộc Gia Rai, quy tụ những giá trị văn hóa đặc sắc.

Đồ cúng gồm đầu con heo, gà và ghè rượu

Lễ vật dâng cúng là một con heo, gà và ghè rượu. Người trực tiếp thực hành nghi lễ cúng tế là Già làng có uy tín, am hiểu về phong tục tập quán của dân tộc mình.

Già làng thực hiện nghi lễ

Sau khi đã làm thịt một con heo, người chủ lễ lấy gan, lưỡi, tim, da bụng và cổ họng của con vật xâu thành một xâu, lấy rượu ở ghè ra cho vào ống tre dùng để đựng rượu đó ra nhà mả làm lễ cúng. Già làng đổ rượu vào xâu rượu cho thấm xuống đầu nấm mộ và đọc lời cúng:

“Này đây, tôi đem cho ma thịt heo, thịt gà, rượu và cơm để báo cho ma biết
Hôm nay chúng tôi làm nhà mồ cho ma lẫn cuối cùng
Lễ bỏ mả đến ngay sau lưng rồi, từ nay người sống ăn cơm trắng còn ma thì ăn cơm đỏ, ăn hoa tím, hoa đỏ của các thần. Xin ma đừng gọi, đừng lại gần, đừng thương yêu con cháu của ma nữa. Từ nay chúng tôi sẽ không còn mang cơm, sẽ không còn mang nước cho ma nữa. Nếu muốn ăn thịt gì, xin ma hãy hỏi thần Trăng, nếu muốn ăn cá, ăn thịt, xin ma hãy hỏi thần trên trời. Thôi, từ nay thế là hết, như lá m’nang đã lìa cành, như lá m’tư đã tàn úa.”…

Sau khi cúng xong người thân của gia đình vào nhà mồ đọc lời cúng bỏ mả và khóc than lần cuối cùng với người chết.

"Này chúng tôi bỏ mả đây
Làm mọi thứ cho ma đây
Xin ma đừng ghét bỏ
Đừng làm hại chúng tôi".

Cồng chiêng bắt đầu nổi lên thì tất cả mọi người đứng dậy và bắt đầu màn trình diễn nghệ thuật tổng hợp đặc sắc để tiễn đưa người chết.

Lễ bỏ mả là phong tục đặc sắc, truyền thống văn hoá lâu đời của đồng bào Gia Rai. Đây là hoạt động thiết thực và ý nghĩa do chính chủ thể văn hóa thực hiện nhằm giới thiệu phong tục tốt đẹp của người Gia Rai tại “Ngôi nhà chung” và cũng là cơ hội để đồng bào Gia Rai quảng bá việc gìn giữ những phong tục, nghi lễ, những nét văn hóa độc đáo của dân tộc mình tới du khách khi đến tham quan "Làng".

Một số hình ảnh tại buổi Lễ:

Phạm Hương