Lễ Ârlao (Piah a xia) của đồng bào Tà Ôi

(LVH) - Buổi lễ diễn ra vào sáng 27/8, do đồng bào Tà Ôi đến từ huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế thực hiện tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội). 

Vừa qua cũng tại không gian làng dân tộc Tà Ôi, đồng bào Tà Ôi đã làm Lễ gieo hạt hay còn gọi là Lễ Apier một nghi lễ nông nghiệp thể hiện sự tôn trọng thần núi, thần sông và đặc biệt là thần lúa cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, con sâu, con mọt không phá hoại. Khi cả làng đã hoàn thiện công việc gieo hạt, bà con lại làm lễ Ârlao (Piah a xia) thỉnh mời các vị thần (Yang) như thần trời, thần đất, thần nước và chư vị thần khác về chứng kiến lễ cúng, báo cáo lý do cúng, cầu xin sức khỏe, cầu mưa thuận gió hòa, cuộc sống ấm no hạnh phúc và hứa trả lễ vào dịp sau mùa gặt.

Lễ cúng được thực hiện ngoài trời tại nương lúa đã được gieo hạt trước đó

Lễ vật chuẩn bị cho lễ cúng gồm có: Một thủ lợn, 3kg thịt lợn, 1 con gà trống, 1 ché rượu cần, 1 cây mía, 1 chai rượu, 1 gói thuốc lá, 1 nải chuối và 1 bó nhang.
Lễ cúng được tiến hành ngoài trời, trước bàn thờ Yang. Nghệ nhân Hồ Văn Hạnh, Trưởng nhóm nghệ nhân đồng bào dân tộc Tà Ôi đang hoạt động hàng ngày tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam thực hiện lễ cúng.

Nghệ nhân Hồ Văn Hạnh thực hiện lễ cúng

"Hỡi các vị thần linh thổ địa, các vị Yang cai quản, đây là máu, là tim của các con vật cúng được dân làng chúng tôi dâng lên các Yang, dân làng đã dâng lên thần những món ngon nhất, ché rượu ngon nhất xin thần hãy chấp nhận lời khấn cầu của dân làng. Hôm nay, làng bản đã hoàn thành việc tra hạt vụ lúa nương mới, hạt lúa của dân làng vừa tra xuống, cầu mong các vị thần hãy phù hộ cho mưa thuận gió hòa, xua đuổi con chim rừng, con chuột núi không ăn mất hạt lúa giống trên rẫy, con kiến không tha, cho hạt lúa nảy mầm tươi tốt, trồng mỳ thì được tốt tươi nhiều củ, trồng gì được nấy, không bị thú rừng phá hoại để dân làng có vụ mùa bội thu, mọi nhà no ấm.
Hỡi các vị Yang! Xin các vị hãy phù hộ cho mọi người sức khỏe dồi dào!
Xin hứa với các vị Yang, dân làng sẽ làm lễ tạ ơn các vị!”

Phần Hội với những tiết mục biểu diễn đặc sắc của đồng bào Tà Ôi và đồng bào các dân tộc đang hoạt động tại Làng

Kết thúc phần Lễ, phần Hội sôi nổi với những lời ca, điệu múa mang bản sắc dân tộc Tà Ôi với sự tham gia của đồng bào các dân tộc đang hoạt động hàng ngày tại Làng (Tày, Cơ Tu, Khmer, Khơ Mú) cùng với du khách tham quan.
Lễ Ârlao (Piah a xia) là một trong nững lễ hội thể hiện mối quan hệ hòa quyện giữa con người với thiên nhiên, vạn vật xung quanh con người đều có linh hồn ngự trị. Lễ Ârlao (Piah a xia) của đồng bào dân tộc Tà Ôi nói riêng và đồng bào các dân tộc thiếu số huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế nói chung đều được gìn giữ, phát huy cho đến hôm nay và trao truyền cho thế hệ con cháu tiếp nối, bảo tồn truyền thống văn hóa đó.

Hải Yến (Ảnh: Thu Loan)