Nghi lễ gội đầu của dân tộc Thái trắng huyện Quỳnh Nhai tỉnh Sơn La

(LVH) - Sáng 2/9, Nghi lễ gội đầu đã được đồng bào dân tộc Thái trắng đến từ xã Mường Giàng, huyện Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La tái hiện trong chuỗi các hoạt động “Vui Tết độc lập” tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội).

Nghi lễ gội đầu của người Thái trắng huyện Quỳnh Nhai diễn ra vào ngày 30 Tết hằng năm, là phong tục cổ truyền gắn với truyền thuyết về Nàng Han, vị nữ tướng tài ba, dũng cảm dân tộc Thái, có công đánh đuổi giặc xâm lăng, giữ yên bờ cõi.

Tại buổi lễ tái hiện, sau lễ xin âm dương tại nhà sàn, thầy cúng Nghệ nhân nhân dân Điêu Văn Minh (bên trái) và thầy phụ Nghệ nhân ưu tú Hoàng Văn Chiêm (bên phải) cùng dân bản đi ra bến nước gần làng dân tộc Thái để tiến hành nghi lễ gội đầu

Thầy cúng cũng đồng thời là già làng đảm nhiệm toàn bộ phẩn nghi lễ, cúng tế, hướng dẫn cho mọi thành viên trong làng những sự kiêng kỵ.

 
Các cô gái, chàng trai mang theo nước, bồ kết, lá thơm và hương liệu khác để gội đầu

Mâm lễ chuẩn bị cho lễ cúng gồm: Hoa quả, hương nến, tiền tên vàng; mâm chín chuẩn bị lợn, gà, trứng, bánh chưng, rượu cần...

Trước ngày lễ, các thiếu nữ vào rừng lấy cây lá thơm còn tươi đem về nhà cùng các hương liệu khác, để chuẩn bị nồi nước thơm gội đầu cho tất cả các thành viên trong gia đình.

 Thầy cúng Nghệ nhân nhân dân Điêu Văn Minh thực hiện lễ cúng tại bến nước

Theo phong tục của người Thái trắng, từ xa xưa nghi thức gội đầu được tiến hành từ trưa ngày cuối cùng trong năm, đánh dấu thời điểm đã qua năm cũ, rũ bỏ cái cũ đón nhận cái mới.

Tại bến nước, các chàng trai thực hiện nghi lễ gội đầu

Sau khi thực hiện các nghi lễ dâng hương, cúng thỉnh nữ tướng Nàng Han về dự hội, nam, nữ chia hai bến để xuống sông gội đầu, với ý nghĩa gột rửa hết mọi điều không may trong năm cũ để chào đón năm mới mọi sự may mắn, bình an, mùa màng bội thu.

Các cô gái bung xõa mái tóc dài và thực hiện nghi lễ gội đầu

Sau khi gội đầu xong, mọi người từ bến nước về nhà chuẩn bị cúng giỗ tổ tiên. Đàn ông là người trụ cột trong gia đình sẽ quét dọn sạch sẽ, thay bát hương, sắp xếp lại những thứ trên bàn thờ và cúng tổ tiên, đón năm mới tại gia đình.

Trong phần hội, mọi người đều tham gia các các trò chơi dân gian như ném còn, tó má lẹ và vòng xòe đoàn kết rộn ràng, tạo nên nét văn hóa độc đáo, đặc trưng cho vùng sông nước Quỳnh Nhai.

Sau khi thực hiện xong nghi lễ gội đầu tại bến nước, thầy cúng NNND Điêu Văn Minh và thầy phụ NNUT Hoàng Văn Chiêm về nhà sàn thực hiện lễ cúng mừng năm mới

Du khách có mặt tại không gian làng dân tộc Thái, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam đã có dịp chứng kiến nghi lễ gội đầu năm mới, một phong tục mang đậm bản sắc của người Thái trắng huyện Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La.

Đây cũng là nghi lễ mang đậm tính nhân văn, thể hiện lòng tin của con người đối với các đấng tâm linh, cầu mong những điều tốt đẹp sẽ đến trong năm mới. Cũng vì lẽ đó mà lễ gôi đầu đã trở thành một nét đẹp văn hóa truyền thống tốt đẹp, được đồng bào dân tộc Thái coi trọng, gìn giữ và phát huy.

Hải Yến