Diễn xướng Mo Mường của dân tộc Mường tỉnh Hòa Bình

(LVH) - Sáng 18/4, nghệ nhân đồng bào Mường (huyện Lạc Sơn,tỉnh Hòa Bình) đã tổ chức diễn xướng Mo Mường - Di sản văn hóa của dân tộc mình tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) trong khuôn khổ các hoạt động chào mừng Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam (19/4) năm 2021.

Mo Mường - di sản văn hóa đặc sắc, phản ánh nhân sinh quan, vũ trụ quan, phản ánh đậm nét đặc trưng văn hóa từ cổ sơ của dân tộc Mường, hàm chứa nhiều ý nghĩa giáo dục đối với cộng đồng. Mo Mường gắn với nhiều nghi lễ và tín ngưỡng, chuyển tải tinh thần đoàn kết của gia đình, dòng họ, cộng đồng và dân tộc, góp phần bảo vệ, sàng lọc văn hóa Mường trong tất cả các giai đoạn lịch sử.

Về tham gia các hoạt động chào mừng Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam (19/4) năm 2021, đồng bào dân tộc Mường đã giới thiệu trích đoạn diễn xướng Mo Mường thông qua lễ Mát nhà dân tộc Mường - Mường Vang - huyện Lạc Sơn - tỉnh Hòa Bình, cầu cho mưa thuận gió hòa, cây cỏ tốt tươi, con người khỏe mạnh, vạn vật bình an.

Thầy Mo Nghệ nhân ưu tú Bùi Văn Minh - xã Văn Sơn, huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình (bên trái) và nghệ nhân Bùi Văn Hải - xã Xuân Hóa, huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình (bên phải) thực hiện nghi lễ

Nghi lễ được thực hiện bởi 2 thầy Mo NSƯT Bùi Văn Minh đến từ xã Văn Sơn, huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình và nghệ nhân Bùi Văn Hải, xã Xuất Hóa, huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình. Diễn xướng Mo Mường trong nghi lễ gồm phần Lễ và phần hội.

Sau khi soạn sửa mâm lễ và bày túi khót, thầy mo làm lễ mời thánh sư về làm lễ mát nhà. Sau nghi lễ mời thánh sư, thầy mo tiến hành nghi lễ làm mát cho đồ vật, thầy Mo vảy nước làm mát các đồ vật chuẩn bị cho lễ cúng. Sau đó, thầy mời thành hoàng, thổ công, táo quân và các đấng bề trên các vị chức sắc trong đất làng Mường đến để chứng kiến minh giám chính quả cho lễ mát nhà hôm nay.

Thầy Mo bắt đầu kể chuyện đẻ đất, đẻ nước, đẻ cây si vũ trụ, đẻ trứng điếng, đẻ ra con người, đẻ ra vạn vật: “Đất bạc lạc, nước bời lời, đất chưa lọt lá cau, trên trời còn chưa quang mạng nhện, đất trời còn dính là một, dưới đất chưa có đường cho thổ công đi lại, trên trời chưa có lối cho vợ chồng thiên ngâu đi lên đi xuống, ngày đấy có ông thanh rẻ và bà thanh rông, thanh rẻ có keo nèo đồng, thanh rông có keo nèo sắt, chia đất và trời ra làm 2, chia năm chia tháng, một năm có 12 tháng, một tháng có 30 ngày, có năm đủ năm thiếu, trên trời có sao, có mặt trời mặt trăng có chim ây chim ứa, đẻ ra trăm trứng, đẻ ra vạn vật, đẻ ra cái thiện cái ác, đẻ ra thầy mo, đẻ ra túi khót, thầy sẽ kể chuyện cho anh em cun khồng dòn và Nàng Dạ Rị Cở để thu điềm gở, điềm xấu, điềm ác mang ra cây gạo ngoài đồng cây trông bông ngoài bãi, họ để ở đấy, quay về bàn mường ăn mâm lễ, lúc ăn xong mới thu về mường trời”.

Thầy mo mời các đấng bề trên về thụ hưởng lễ vật: “Dà… dê năm nay vui rạng, tháng này vui thông, Ngày lành vui tốt, năm nay vui lành. Tốt đồi trồng cây chuối. Tốt ruộng trồng cây Dâu. Tốt đồng trồng bông cơm trái lúa, Tốt nước thả đôi con cá, Tốt rừng thả đôi con dơi. Sinh ra ngày nắng. Sinh ra ngày mưa, để được mụn rồng. Để được mụn vàng, vun nên mụn nên quả. ĐƯờng đi lối lại có. Một năm hẹn được một ngày rạng. Một tháng hẹn được một ngày tốt một ngày lành, Dành ngày yên mưa lặng gió. Mời các đấng bề trên về ăn trên uống trước”.

Thầy xin cảo âm dương, làm lễ tiễn thánh sư, thành hoàng và các đấng bề trên về Mường trời

Sau khi mời các đấng bề trên về hưởng thụ đồ lễ, thầy Mo khấn mời rượu, kể về sự tích rượu cần của dân tộc Mường và mời các ngài về hâm hưởng. Tiếp đó, thầy mo xin cảo âm dương, sau khi cảo âm dương, thầy mo làm lễ tiễn thánh sư, Thành Hoàng và đấng bề trên về Mường trời: “Các ngài trên trời cơm ăn đã no, Rượu uống đã say, Phù hộ cho đất cho Mường. Mưa thuận gió hòa mùa màng tươi tốt. Dưới sàn tốt lợn tốt gà. Tốt trâu tốt bò. Nhà người già sống lâu. Trẻ con chóng lớn. Vạn vật bình yên. Hôm nay, lúc này, Ngày lành tháng tốt. Các ngài đem về Mường trời điềm gở, điềm xấu. Thầy Mo đưa Thành Hoàng về làng về miếu. Đưa Thổ Công về đất. Đưa Táo Quân về bếp”.

Sau khi Thầy Mo xin cảo âm dương tiễn các ngài, Thầy Mo làm mát cho người và mọi vật trong nhà. Tiếp theo thầy Mo làm nghi lễ buộc chỉ cổ tay cho Trưởng làng, gia chủ và mọi người. Kết thúc phần lễ, chủ nhà cảm ơn và mời mọi người cùng uống rượu cần cùng chung vui với gia chủ.

Buổi lễ được các nghệ nhân dân tộc Mường chuẩn bị chu đáo, thể hiện nền văn hóa phong phú, đa dạng của dân tộc mình với nhiều hình thức và thể loại, hoạt động thu hút đông đảo du khách tham quan và các cơ quan thông tấn báo chí đến theo dõi và đưa tin, du khách có dịp được tiếp cận gần hơn với văn hóa độc đáo của dân tộc Mường, hiểu hơn về văn hóa của cộng đồng 54 dân tộc anh em khi đến với Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam.

Một số hình ảnh tại buổi lễ: